|
Gelir Vergisi’nde ciddi gerileme var
Şükrü Kızılot - 01 Şubat 2005 Salı -
Hürriyet
2004 yılı vergi gelirlerine ilişkin sonuçlar belli oldu. 2004 yılı bütçesinde
hedeflenen 88 katrilyon 892 trilyon TL (88 milyar 892 milyon YTL) vergi geliri
hedefi, bir katrilyon TL civarında da aşıldı.
Öncelikle, Vergi İdaresini, bu başarılı
performansından dolayı kutlamak gerekiyor.
Olayın bütününde, vergi geliri hedeflerinin tutturulması bakımından bir sorun
gözükmüyor. Yazımıza konu olan, gelir vergisi yönünden de 16 katrilyon 679
trilyon TL (16 milyar 679 milyon YTL)’lik yıllık hedef tutturulmuş hatta aşılmış
durumda. Ancak, gelir vergisi hasılatının, toplam vergi gelirleri içindeki
payına gözattığımızda, sürekli bir gerileme olduğu farkediliyor. Gelir vergisi
hasılatının, son 25 yılda vergi gelirleri içindeki payı tabloda gösterilmiştir.
STOPAJ AĞIRLIKLI
Tabloda da görüldüğü gibi, bundan 25 yıl önce; toplanan 100 birim verginin 52
birimi gelir vergisinden oluşurken, şimdi 100 birim verginin 20 birimi gelir
vergisinden oluşuyor.
Gelir vergisi tahsilatına baktığımızda;
2003 yılında toplanan gelir vergisinin, yüzde 90’ının stopaj yani kaynakta gelir
vergisi kesintisi yoluyla toplandığını,
2004 yılında ise toplanan gelir vergisinin, yüzde 89’unun stopaj yolu ile
toplandığını
fark ediyoruz. Bilmeyenler için belirtelim stopaj yoluyla toplanan gelir
vergisi; başta ücretliler olmak üzere, banka mevduat faizi, repo, işyeri kirası,
serbest meslek ödemesi, şirketlerin kar dağıtımı vs.den kesilen gelir
vergisinden oluşuyor.
Gelir vergisinin fotoğrafı yukarıda belirtildiği gibi. Açıkçası, yıllar geçtikçe
Türkiye’de gelir vergisi tahsilatında, toplam vergi gelirlerine kıyasla, ciddi
bir gerileme olduğu fark ediliyor.
Kurumlar vergisine gelince, bu vergi toplam vergi gelirlerinin, genellikle yüzde
10’u civarında. Burada da şöyle ilginç bir tablo var: Kurumlar vergisi
mükelleflerinin sayısı yaklaşık 600 bin. Ancak bunlardan sadece 100’ü, toplam
vergilerin yüzde 61’ini ödüyor. Örneğin bir banka (Akbank) toplam kurumlar
vergisinin yüzde 10’unu tek başına ödüyor!.. Özetle, Türkiye’de beyannameli
mükelleflerden, yeterince gelir vergisi ve kurumlar vergisi toplanamıyor.
Peki... ‘vergiler nereden alınıyor?’ diye soracak olursanız, açıklayalım;
vergiler KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerden alınıyor. Avrupa Birliği’nde, vergi
gelirleri içindeki payı ortalama yüzde 35 olan dolaylı vergi oranı, Türkiye’de
yüzde 70’i aşmış durumda.
Bu da, Türkiye’de vergi adaletinden her geçen yıl biraz daha uzaklaşıldığını
gösteriyor...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|