|
Türkiye'nin borçları arttı mı, azaldı mı
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com - 23
Temmuz 2008 Çarşamba - Hürriyet
SON zamanlarda en çok aldığımız sorulardan biri de bu... Kafalar iyice karışmış.
Başbakan, "Türkiye'nin borçları azaldı" bir başkası da "arttı" diyor. Bu arada,
"Türkiye'nin gerçek anlamda borcu değil, alacağı var" diyenler de oluyor.
Siz en iyisi kimseye inanmayın, birlikte devletin resmi kayıtlarına bakalım.
Kayıtlar ne diyorsa o...
500 MİLYAR DOLARA DAYANDI
Tablodan da fark ettiğiniz gibi, Türkiye'nin 2002 yılında;
- 92 milyar dolar olan iç borcu 2008'de 220 milyar dolara,
- 130 milyar dolar olan dış borcu da 2008'de 263 milyar dolara,
- Toplam borç ise 221 milyar dolardan, 483 milyar dolara çıkmış.
Temmuz ayındaki 24.2 milyar YTL (17.4 ana para ile 6.8 faiz), ağustos ayındaki
18.2 milyar YTL (10.4 ana para, 7.8 faiz) borç ödemesi de yine borçlanma ile
gerçekleşeceği için borç tutarı daha da artacak.
Görüldüğü gibi, iç ve dış borçların tutarı, 500 milyar dolara dayanmış
durumda...
BAZI İNCE NOKTALAR
Borçlar 500 milyar dolara dayandı ancak belirtilmesi gereken bazı ince noktalar
da var.
1. Özel Sektör Borçları: Tabloda da görüldüğü gibi, dış borç stoku içinde, "özel
sektör" borçları da yer alıyor. 2002 yılında 43 milyar dolar olan özel sektör
borçları, 2008'de 172 milyar dolara ulaşmış durumda.
Bu tutarı toplam borçtan çıkardığımızda, dış borç tutarı 91 milyar dolar oluyor.
Mart 2008'de, Mart 2007'ye kıyasla dış borçta ortaya çıkan 50 milyar dolarlık
artışın, 48 milyar dolarlık kısmı özel sektörün. Bu da özel sektör borcunun,
cari açığı kapattığını gösteriyor. Özel sektör borçlarını ve ekonomiye olası
etkilerini ayrı bir yazı konusu olarak ele alacağız.
2. Merkez Bankası Borçları: Aslında Merkez Bankası'nın dış borcu yok. Gözüken
tutar, yurtdışındaki vatandaşlarımızın açtıkları, kredi mektuplu döviz mevduat
hesabı toplamı.
3. Net Kamu Borç Stoku: Brüt kamu borç stokundan Merkez Bankası net
varlıklarının, kamu mevduatlarının ve İşsizlik Sigortası Fonu net varlıklarının
çıkarılması şeklinde bulunuyor. Burada "İşsizlik Sigortası Fonu"nun yer alması
da ayrı bir tartışma konusu.
4. GSYİH'ye Oranı: Son yıllarda, GSYİH tutarı arttığı için, borçların GSYİH'ye
oranı da gerilemekte. Borç stoku, yapısal olarak hızlı bir iyileşme göstermiyor
ama GSYİH'ye oranı düşüyor. Son olarak, milli gelir serilerinde yapılan
revizyonun etkisiyle, borç/GSYİH rosyoları yaklaşık dörtte bir azaldı.
Yukarıdaki açıklamalardan da fark edileceği gibi, borçların artma ya da azalma
durumu, hangi açıdan bakıldığına ve kimin hangi ölçülere göre açıklama yaptığına
göre değişebiliyor.
TÜRKİYE'NİN TOPLAM BORÇ STOKU (MİLYAR DOLAR) |
|
2002 |
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
İÇ BORÇ STOKU |
91,7 |
139,3 |
167,3 |
182,4 |
178,9 |
219,2 |
219,7* |
DIŞ BORÇ STOKU |
129,6 |
144,1 |
160,6 |
168,5 |
205,3 |
247,1 |
262,9 |
- Kamu Sektörü |
64,5 |
70,8 |
75,7 |
70,4 |
71,6 |
73,4 |
74,3 |
- TCMB |
22,0 |
24,4 |
21,4 |
15,4 |
15,7 |
15,8 |
16,6 |
- Özel Sektör |
43,1 |
48,9 |
63,6 |
82,6 |
118,0 |
157,9 |
172,0 |
TOPLAM BORÇ STOKU |
221,3 |
283,4 |
327,9 |
350,9 |
384,2 |
466,3 |
482,6 |
TCMB BRÜT DÖVİZ REZERVLERİ |
27,0 |
33,7 |
36,0 |
48,3 |
58,3 |
71,6 |
73,2 |
Kaynak :
TCMB (www.tcmb.gov.tr)
ve Hazine Müsteşarlığı (www.hazine.gov.tr)
Not
:
2008 İç Borç Stoku Mayıs, Dış Borç Stoku Mart ayı itibariyledir.
* 2008 yılı İç borç stoku dolar olarak
hesaplanırken, dolar kuru 21.07.2008 değeri (1,1895) dikkate
alınmıştır. |
|
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|