|
Ekonomik kriz, bütçe ve kümesteki sektörler
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com 16 Ekim 2008
Perşembe - Hürriyet
DÜNYADA büyük bir krizin yaşandığı şu günlerde, Türkiye'de de alarm zilleri
çalarken, 2009 yılı bütçesi ile ilgili çalışmalar da son aşamaya geldi.
17 Ekim akşamına kadar Meclis'e sunulması gereken 2009 bütçesi, sıkıntılı bir
dönemde, son şeklini alıyor.
KÜMESTEKİ SEKTÖRLER
2009 yılında da bütçenin en önemli gelir kalemini vergiler oluşturacak.
Toplanması öngörülen gelirlerin, yaklaşık yüzde 85'i vergi gelirleri olacağı
için, 2009 vergileri önem taşıyor.
Bu aşamada "kümesteki sektörler" diyebileceğimiz, yüksek oranlı vergilerin
uygulandığı; otomotiv, iletişim, alkollü içkiler ve akaryakıt sektörleri ile
ilgili, bazı endişeler yaşanıyor.
BEKLENTİLER VE GERÇEKLER
Fransızların "Fazla vergi, vergiyi öldürür" sözü özellikle kriz döneminde çok
geçerli. Bazı sektörlerde (örneğin otomotiv ve iletişimde) durgunluk yaşanması,
bazılarında da (örneğin alkollü içkiler ve akaryakıtta) kayıtdışılığın
körüklenmesi sonucunu doğurabilecek.
Tablo-I'de de gösterildiği gibi, otomobil alımında ödenen vergiler bakımından,
dünya rekoru Türkiye'de!..
Türkiye'de, yüzde 117'yi bulabilen vergiler, AB ülkelerinde ortalama yüzde 21...
İletişim sektöründe, özellikle cep telefonu ile haberleşmede, dünya rekoru
Türkiye'de!..
Türkiye'de asgari yüzde 58 olan vergi ve benzeri ödemeler, gelişmekte olan 50
ülkede ortalama yüzde 17.1. Avrupa Birliği üyesi ülkelerde de vergi ortalaması,
yüzde 21. Tablo-II'den de fark edileceği gibi, Türkiye'den sonra Uganda,
Brezilya ve Zambia geliyor.
Bu sektörlerin, yaşanan ve 2009'da sertleşmesi beklenen kriz ortamında, olası
bir vergi artırımına tahammülü olmadığı gibi, indirim yapılması, otomobil
talebinde ve cep telefonu kullanımında olumlu etki yaratabilir. London Business
School Öğretim Üyesi Prof.Dr. Leonard Waverman'ın önceki gün açıklanan
araştırmasına göre; mobil iletişimdeki vergi yükünün azaltılması ile birlikte,
artacak kullanım oranı, Türkiye ekonomisine 1.1 milyar dolar ilave değer
yaratabilecek.
AKARKAYIT VE ALKOLLÜ İÇKİ
Gerek fiyatı gerekse alınan vergiler yönünden, akaryakıtta dünya rekoru
Türkiye'de... Sigara ve alkollü içkilerden de Türkiye'de AB ortalamasının
üzerinde vergi alınıyor.
Yüksek vergiler, kayıtdışılığın önemli nedeni.
2008 yılı başlarında, sofra şarabındaki ÖTV oranının indirilmesi, yüzde 70
civarındaki kayıtdışılığı aşağı çekti ve ÖTV gelirlerini de artırdı.
Küresel krizin, Türkiye'de de ciddi anlamda hissedildiği ve giderek artacağı
önümüzdeki dönemde, gelir artışı yaratmak için kümesteki sektörlerin dünya
rekoru vergilerini aşağı çekmek suretiyle, Başbakan'ın deyimiyle "sürümden
kazanarak" gelirleri artırmak düşünülmeli..
TABLI - I VERGİLERİ
TÜRKİYE'DE VE BAZI ÜLKELERDE OTOMOBİL ALIM
TABLO-2 CEP TELEFONU KULLANIMINDAN EN ÇOK VERGİ
ALINAN 4 ÜLKE
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |