|
Bankada ve kasadaki dolara vergi var
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com -
23 Ekim 2008
Salı - Hürriyet
SADECE dolara değil, Euro ve sterlin de dahil, tüm yabancı paralara vergi var.
Hemen belirtelim, şahıslara ait dolara ve diğer yabancı paralara vergi yok.
Bir şirkete ya da ticari işletmeye ait olanlara var.
NE VERGİSİ?
Bankada ya da kasasında dolar veya başka dövizi olan firmalar, "kur artışı"
nedeniyle, gelir ya da kurumlar vergisi ödeyecekler.
ÖRNEK: (A) Firmasının, bankada 10 milyon doları vardır. Dolar kurunun, 1 Ekim
2008'de 1.30 YTL, yıl sonunda da 1.60 YTL olduğunu varsayalım (Hesaplamanın
kolay olması için rakamlar yuvarlak verilmiş ve faiz göz ardı edilmiştir).
Bu durumda, (A) firmasına ait 10 milyon doların YTL karşılığı;
- 1 Ekim 2008'de 13 milyon YTL,
- 31 Aralık 2008'de 16 milyon YTL'dir.
Yukarıdaki örneğe göre, (A) firmasının, 3 milyon YTL "kur farkı" kazancı ortaya
çıkmaktadır.
Öte yandan, 1 Ekim'de olan 10 milyon doları, 31 Aralık'ta yine 10 milyon
dolardır.
Buna göre;
- Firma gelir vergisi mükellefi ise; 1 milyon 50 bin YTL'lik
- Firma, kurumlar vergisi mükellefi ise 600 bin YTL'lik,
dolar bozdurup, gelir ya da kurumlar vergisi ödeyecek. Böylece, her ikisinin de
10 milyon doları, ödenen vergi kadar azalacak.
BORCU OLANLAR
Yukarıdaki örneğe göre, 10 milyon dolar borcu olan firma da, 3 milyon YTL kur
farkını "gider" olarak yazacak.
Açıklanan son verilere göre, 191 milyar dolar olduğu belirtilen özel kesim dış
borcu yönünden de durum aynı. Bu borç nedeniyle, yukarıdaki örnek kurlara göre
57 milyar 300 milyon YTL "kur farkı" gideri yazılacak.
KURDAKİ ERİLEME
Kurda gerileme olduğunda, yukarıdaki örneğin tersi söz konusu.
Buna göre örneğin, 10 milyon dolar borcu olan bir firma, dönem sonu itibariyle,
dolar kurunda gerileme olmuşsa, bunu "kur farkı geliri" gösterip, vergi
ödeyecek.
Alacağı olan bir firma da, kur farkını "gider" olarak gösterecek. Benzer durum,
bankada ya da kasada duran döviz için de geçerli olacak.
İHRACAT, İTHALAT VE TURİZM
Yukarıda yapılan açıklamalar, özellikle ihracat ya da ithalat yapan firmaları
yakından ilgilendiriyor.
İhracatçı, kur artışı nedeniyle, daha fazla gelir elde etmiş gözükecek. Döviz
cinsinden, tahsil edilmemiş alacağı varsa, kur artışından doğan farkı "kur farkı
geliri" gösterip, vergi ödeyecek. Turizmci için de benzer durum söz konusu
olacak. İthalatçı açısından da "kur farkı gideri" ya da maliyet unsuru ortaya
çıkacak. İthal edilen malın maliyeti artacak ve bu da fiyatlara artış olarak
yansıyacak.
Kurdaki gerileme durumunda da yukarıda açıklananın tersine işlem yapılacak.
Döviz cinsinden olan iç ve dış borçlar, firmalar için "kur artışının getirdiği
yük" nedeniyle, borç ödeme bakımından ciddi bir sorun. Maliye açısından da gider
yazılan kur farkı nedeniyle, alınamayacak vergiden dolayı bir başka sorun.
Ülkemiz açısından da döviz cinsinden "borç bulma" bakımından ortaya çıkan
tıkanıklık ve "cari açığın karşılanması" yönleriyle, daha ciddi bir sorun...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |