|
Yüksek kıdem tazminatında ince bir nokta
Şükrü Kızılot- 31 Mart 2005 Perşembe -
Hürriyet
ÇALIŞTIĞI işyerinden emekli olanlara, evlenen bayanlara ya da askere gidenlere,
kıdem tazminatı ödemesi, tavanın üzerinde de yapılabilecek. Hatta, kendi isteği
ile işten ayrılanlara bile ‘kıdem tazminatı’ ödenebilecek.
Bilmeyenler için açıklayalım, kıdem tazminatı ödemesinde, yıllardır bir ‘tavan
uygulaması’ var. Buna göre, yıllık ‘kıdem tazminatı tavanı’ olarak bir tutar
belirleniyor. Bu tutar da yıl içinde genellikle altı ayda bir yükseltiliyor.
Örneğin 2004 yılının son altı ayında 1 milyar 574 bin 740 TL olan kıdem
tazminatı tavanı, 2005 yılının ilk altı aylık dönemi için 1.648,90 YTL olarak
belirlendi.
YASA DEĞİŞTİ
Ötedenberi süregelen uygulamaya göre, kıdem tazminatı almaya hak kazanan birine,
tavanın üzerinde ödeme yapılamıyordu. Bununla ilgili 1475 sayılı Kanunun 98/D
maddesi uyarınca; saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir ve
talimat veren veya bu yolda hareket eden özel veya kamu kurum ve kuruluşlarının
yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi
yetkili sorumluları hakkında fiil daha ağır bir cezayı gerektiren bir suç teşkil
etmediği takdirde 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası, ayrıca ağır para cezası
uygulanmaktaydı. Bunların dışında kanuna aykırı ödenen miktar da Hazine lehine
resen tahsil edilmekteydi. 4857 sayılı İş Kanunu ile bu madde yürürlükten
kaldırıldı. Kaldırılınca da uygulama esnekleşti...
ŞİMDİ NE OLACAK?
4857 sayılı Kanun, kıdem tazminatının ödenmemesi ya da fazla ödenmesi durumunda
hiçbir ceza öngörmüyor. Kıdem tazminatının geç ödenmesinden kaynaklanan faiz
ödeme sorumluluğu dışında kıdem tazminatını ödememenin hiçbir sorumluluğu
bulunmamaktadır. Böyle olunca;
- İşveren kıdem tazminatına hak kazanmadan işten ayrılan bir işçiye, isterse
kıdem tazminatı ödeyebilecek,
- İşveren isterse, kıdem tazminatına esas ücretin miktarını öngörülen kıdem
tazminatı tavanının üzerinde örneğin 2005 yılı Mart ayı için 1.648,90 YTL’nin
üzerinde belirleyebilecek. 20 yıl hizmeti bulunan bir işçiye, yıllık 5.000 YTL
üzerinden 100.000 YTL kıdem tazminatı ödenebilecek ancak yıllık tavanı (yani
1.648,90 YTL’yi) aşan kısım ücret olarak gelir vergisi kesintisine tabi
tutulacak.
- Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye (faiz ödemek koşulu ile) kıdem
tazminatını ödemeyebilecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iş kanunlarından doğan alacaklarını
alamadığına ilişkin olarak başvuran ve bir yılı aşkın kıdemi olan işçilerin, en
çok şikayet ettikleri konu, kıdem tazminatlarının işveren tarafından
ödenmediğine ilişkindir. Konuyu inceleyen İş Müfettişi işçinin kıdem
tazminatının ödenmesi gerektiğine kanaat getirir, işveren de kıdem tazminatını
ödemezse, iş müfettişinin elinde hiçbir yasal yetki (ceza verme anlamında)
bulunmamaktadır. Müfettişin söyleyeceği tek söz ‘sayın işveren veya vekili.....
lütfen ....eski çalışanınızın (işçinizin) kıdem tazminatını öder misiniz?’
olacaktır.
HUKUKİ SORUMLULUK
Kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faiz
üzerinden gecikme faizi uygulanır. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi
sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye
göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
Özetle, kıdem tazminatı ödemesine ilişkin yasal boşluk, uygulamada ciddi
sorunlar yaratacağa benziyor...
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|