|
Kurumlar vergisinde neler değişiyor
Şükrü Kızılot - skizilot@yaklasim.com
- 22 Kasım 2005 Salı - Hürriyet
BİR süredir merakla beklenen, Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki değişikliklerin
ayrıntıları belli oldu. Başta anonim ve limited şirketler olmak üzere, yaklaşık
600 bin mükellefi ilgilendiren yeni düzenleme ile Kurumlar Vergisi Kanunu,
baştan sona yeniden yazılmış oluyor.
Yapılacak olan değişiklikle, Alman modeli kurumlar vergisinden uzaklaşıldığı,
‘konsolide kurumlar vergisi beyanı’ gibi modern vergilendirme yöntemlerini
kapsayan 21. yüzyıl gerçeklerine uygun yeni bir model getirildiği göze çarpıyor.
Belli başlı değişiklikler, aşağıdaki gibi.
VERGİ ORANLARI
1. Kurumlar Vergisi Oranı
Son yıllarda, doğrudan yabancı yatırımlar açısından ülkemizin rakibi olan
Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Bulgaristan gibi ülkelerin kurumlar vergisi
oranlarını düşürdüklerine dikkat çekildikten sonra, oran indiriminin diğer
gerekçeleri şöyle açıklanıyor.
- Yatırım ortamının iyileştirilmek,
- Yerli ve yabancı yatırımcıların rekabet güçlerini artırmak ve önlerini açmak,
- Vergi maliyetlerini azaltmak,
- Verginin tabana yayıldığı bir ekonomik ortam oluşturmak,
amacıyla kurumlar vergisi oranının yüzde 15’e indirilmesi öngörülüyor.
Ancak, oran indiriminin, bir anda yapılması değil, aşamalı olarak, 2008 yılına
kadar tamamlanması amaçlanıyor.
Alternatif olarak, yüzde 15-27 kademeli vergi oranı da düşünülüyor.
2. Geçici Vergi:
Şu anda, kurumlar vergisi ile aynı yani yüzde 30 olarak uygulanan geçici vergi
oranının, cari dönemdeki ‘Kurumlar vergisi oranının yüzde 80’i’ olması
öngörülüyor.
BÜYÜK YATIRIMA VERGİ İNDİRİMİ
Büyük yatırımcıların, ülkemizi tercih etmelerinin teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Buna göre;
- 500 milyon Euro veya buna eşit döviz karşılığı YTL tutarında yatırım
yapılması,
- Fiilen ve sürekli en az 500 işçi çalıştırılması,
- Belirlenecek yörelerde yatırım yapılması,
- Yatırımın 5 yıl içinde tamamlanması,
Durumunda, bu şirketlerin kurumlar ve gelir (stopaj) vergisi oranları, yüzde 90
oranına kadar indirilebilecek.
Örneğin yüzde 20 olan stopaj oranı, yüzde 2’ye indirilebilecek.
GERİYE DÖNÜK ZARAR MAHSUBU
Zarar eden şirketler, bu zararlarını ileriye dönük olarak 5 yıllık
kazançlarından mahsup edebiliyorlardı.
Yeni düzenleme ile ‘Geriye dönük mahsup’ olanağı getiriliyor.
Buna göre, şirketin isteği halinde, o yılın zararı geçmiş yıl kazancından mahsup
edilebilecek. Böyle olunca, geçmiş yıl için ödenen verginin iadesi sözkonusu
olacak.
Örtülü kazanç yerine transfer fiyatlandırması
KURUMLAR Vergisi Kanunu’nun yürürlüğe girdiği günden itibaren ana hatları
değişmeden uygulanan ‘örtülü kazanç’ müessesesi, yürürlükten kaldırılıyor.
Bunun yerine, OECD üyesi ülkelerde ve çoğu ülkelerde uygulanan ‘Transfer
fiyatlandırılması’ müessesesi getiriliyor.
Getirilen müessese, örtülü kazanç müessesesinin daha kapsamlı bir düzenlemesi
olarak göze çarpıyor.
Örtülü sermaye değişiyor
Yapılan düzenleme ile ‘örtülü sermaye’ uygulamasında ki bazı belirsizlikler ve
ihtilaflara neden olan hükümler, açıklığa kavuşturuluyor.
Yapılan değişiklikle, örtülü sermaye uygulamasında borç/özkaynak oranı, ilişkili
kişi ve özsermaye tanımlarına açıklık getirilerek, objektif kriterler konuluyor.
Borç verme olayında, kurumun sermayesinde en az 1/4 oranında iştiraki olma
koşulu getiriliyor.
Kurumlar vergisinin istisnaları neler
KURUMLAR vergisinden müstesna tutulan ve bir kısmı daha önceki yasada da yer
alan kazançlardan bazıları aşağıdaki gibi.
- Yurt dışında yapılan inşaat, onarım ve teknik hizmetlerin kazançları
- Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim okullarından beş yıl süre ile elde
edilen kazançlar,
- Şirketlerin en az iki tam yıl aktifinde kayıtlı gayrimenkulleri, iştirak
hisselerini satışından elde ettikleri kazançlar, sermayeye ekleme koşulu
aranmaksızın, kurumlar vergisinden müstesna olacak.
Ancak, bundan doğan kazancın, beş yıl süre ile pasifte beş yıl süreyle ‘özel bir
fon hesabında’ tutulması gerekiyor.
- Kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket
niteliğindeki şirketlerin sermayelerine iştirak eden kurumların, bu
iştiraklerinden elde ettiği iştirak kazançları, belli koşullara bağlı olarak,
kurumlar vergisinden müstesna tutuluyor.
- Kurumların, yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri
aracılığıyla elde ettikleri kurum kazançları, belli koşullara bağlı olarak
kurumlar vergisinden müstesna olacak.
‘Dar mükellef’e yeni düzenleme
Yeni düzenleme ile ‘dar mükellefler’ ile ilgili vergilendirme esasları ayrı bir
kısım olarak, beş bölüm halinde düzenleniyor.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|