|
BİZE GÖRE
Niyet mektubu ve stand-by
Veysi Seviğ - 17 Mayıs 2005 Salı - Dünya
IMF ile bir süredir yapılan görüşmeler sonucunda hazırlanan ve sunulan yeni
niyet mektubuna göre önümüzdeki üç yıl için ülkemizde uygulanması öngörülen
ekonomi politikalarının ana hatları altı başlık altında belirlenmiş ve taahhüt
edilmiştir.
Buna göre;
. Sıkı kamu maliyesi politikası ve borç stokunun azaltılması ekonomik
stratejimizin temel taşı olmaya devam edecektir.
. Kamu maliyesindeki uyum sürdürülebilir ve daha kolay uygulanabilir hale
getirilecektir. Bunun için kamu harcamalarının kalitesi ve vergi sistemini
iyileştirmeye yönelik çalışmalar yapılacaktır.
. Ocak 2006 itibariyle resmi enflasyon hedeflemesi sistemine geçilecektir.
. Finansal sektörün istikrarı korumak amacıyla, düzenleme ve denetleme
çerçevesini daha da geliştirecek yeni bir bankacılık yasası yürürlüğe konulacak,
kamu bankaları yeniden yapılandırılacak ve varlık satışları hızlandırılacaktır.
. Yatırım ortamının iyileştirilmesi, Türkiye'nin orta vadeli büyüme
beklentilerinin daha üst seviyelere taşınması ve işsizliğin azaltılması için
kapsamlı bir reform gündemi oluşturulacaktır.
. Ekonominin olumsuz dış ekonomik gelişmelere (şoklara) karşı dayanıklılığını
artırma ve Uluslararası Para Fonu'ndan kaynak kullanımını sona erdirme
stratejisinin bir parçası olarak uluslararası rezerv pozisyonunun
kuvvetlendirilmesine devam edilecektir.
Türkiye tüm bu taahhütlerinin karşılığında IMF'den üç yıla ve 12 eşit taksitte
(dilimde) kullanılmak üzere 6.662.04 milyon SDR talep etmektedir. (Yaklaşık 10
milyar dolar)
Yeni stand-by düzenlemesinin ağırlık noktası uygulanacak maliye politikasının
özellikleridir. Bu bağlamda yeni program yüksek seviyede faiz dışı fazla
üretilmesi suretiyle borcun azaltılması üzerine odaklanmaya devam etmeyi
öngörmektedir.
Bu bağlamda kamu maliyesinde kalıcı iyileşme sağlamayı hedefleyen reform
çabalarının temel unsuru olarak, bütçe dengelerini korumaya yönelik kısa vadeli
önlemler ile desteklenen kapsamlı bir sosyal güvenlik reformu ön koşul olarak
belirlenmiş bulunmaktadır.
Niyet mektubunda açıkça ifade edildiği üzere ülkemizde "vergi gelirlerinde
beklenen yapısal daralmanın telafi edilebilmesi açısından ilave vergi
reformları"na gidilecektir. Şöyle ki;
. Kapsam ve uyumun iyileştirilmesi ve gelirlerin artırılması amacıyla, Gelir
Vergisi Yasası değiştirilecek, tasarı 2005 yılı Eylül ayına kadar Meclis'e
sunulacaktır.
Bu bağlamda özellikle gelir vergisi uygulaması açısından mükellef tabanının
genişletilmesi, ücret ve ücret dışı tarifelerin birleştirilmesi, gelir dilimi
sayısının azaltılması ile vergi yükümlüleri ve vergi idaresi üzerindeki uyum
yükünü azaltmaya yönelik olarak gider indirimi sistemi yeniden
şekillendirilecektir.
. Üç yıllık yeni stand-by dönemi içersinde katma değer vergisinde oransal
nitelikte veya kapsam olarak herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır.
. Kurumlar vergisinde sistem basitleştirilecek, verimlilik artışına yönelik
düzenlemeler yapılacak, yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Bu konular 2005
yılının Eylül ayına kadar gözden geçirilecektir. Kurumlar vergisi uygulamasında
hedef Avrupa Birliği ile uyum sağlayacak bir ortamın hazırlanmasıdır.
. Finansal aracılık hizmetlerinden alınan vergiler, üç yıllık süreç içersinde
aşamalı olarak kaldırılacaktır. Bu bağlamda banka sigorta muameleleri vergisinin
(BSMV) 2006 yılına kadar ve koşullar elverdiği takdirde Kaynak Kullanımı
Destekleme Fonu'nun (KKDF) kaldırılması düşünülmektedir.
. Sistemdeki bozuklukları azaltmak ve finansal araçlar üzerindeki
vergilendirmeyi uyumlaştırmak amacıyla gerçek kişilerin diğer menkul kıymetler
ve kamu menkul kıymetlerinden (devlet tahvili ve Hazine bonosu), banka
mevduatlarından ve diğer finansal varlıklardan elde ettikleri kazançlar için tek
bir vergi oranı 2006 yılı başından itibaren uygulanmaya başlanacaktır.
(Gelir Vergisi Yasası, geçici madde: 67)
Niyet mektubunda açıkça ifade edildiği üzere vergi idaresinin yeniden
yapılandırılması ile ilgili olarak yapılan yeni yasal düzenlemeden önemli
beklentiler vardır. Bu bağlamda gelir idaresinin 2006 yılında sosyal güvenlik
primlerinin tahsilatında rol üstlenmesi beklenmektedir.
Vergi denetimi hizmetlerinin iyileştirilmesi için mevcut olanaklar gözden
geçirilecek, orta vadede, denetim görevlilerinin sayısı Gelirler Genel Müdürlüğü
personel sayısının yüzde 5'i seviyesinden uluslararası standart olan yüzde 20
seviyesine veya daha yüksek bir seviyeye çıkartılacaktır. Buna göre üç yıllık
süre içersinde vergi denetim elemanlarının sayıca artırılması düşünülmektedir,
Yeni niyet mektubunda açıkça ifade edildiği üzere bundan böyle kamu kesimi
alacakları için af getirilmeyecektir. Ancak niyet mektubunda bu taahhüt değişik
bir şekilde ifade edilmiş bulunmaktadır. Buna göre "...kamu kesimi alacakları
için af getirilmesi uygulamasından kaçınılmaya devam edecektir."
Niyet mektubundan da açıkça anlaşılacağı üzere gelir ve kurumlar vergisi
yasalarında yapılacak değişikliklerle vergi hasılatının artırılması bu artışın
sağlanabilmesi için de denetim hizmetlerinin yoğunlaştırılması öngörülmüş
bulunmaktadır.
Niyet mektubunda ayrıca Finansal Sektör Reformu başlığı altında şu anda Meclis
gündeminde bulunan Bankacılık Yasa Tasarısı'ndan beklentilere de yer verilmiş
bulunmaktadır. Bu bağlamda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun
organizasyon yapısı güçlendirilecek, yerinde ve uzaktan denetim faaliyetlerinin
koordinasyonunu sağlamaya ve personelin etkinliğini artırmaya yönelik olarak
belirlenecek olan önlemler listesi ile ilgili takvim Eylül 2005 sonuna kadar
yayımlanacaktır. Kamu bankalarının yeniden yapılandırılması ve özelleştirilmesi
çalışmalarına da devam edilecektir.
Türkiye yeni stand-by anlaşması ile daha önce IMF'ye vermiş olduğu taahhütlere
ek olarak yeni taahhütlerde bulunmuş ve bu taahhütlerini yerine getirebilmek
için tarih vermeyi tercih etmiştir.
Mevcut rakamsal veriler ile dünya ekonomisinde ve siyasasında yaşanan ve
yaşanması muhtemel olayların ülkemiz üzerindeki etkisini azaltmaya yönelik
hususların dikkate alınmaması halinde, belirlenen hedeflere ulaşmak kanımızca
rastlantılara kalmaktadır. Diğer yandan bunca uğraşa karşılık Türkiye yeniden
6.662.04 SDR borçlanmak zorunda kalmıştır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd.Şti -(0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|