|
Sigortalı yaptırılan çocuklar için inceleme
yapılacağını açıkladı
Ekrem Sarısu - 10 Nisan 2008 Perşembe - Posta
Soru: Kızım 16.11.1997 doğumlu olup, İlkokul 5. sınıfa gidiyor. Bu yaşında
sigortalı yapabilir miyim? Oluyorsa emekliliğine faydası olacak mı? Kaç ay
sigorta primi yatırmalıyız? Nasıl bir yol izlemeliyiz?
Gültekin Samar
Cevap: 15 yaşını dolduran ancak 18 yaşını doldurmayan çocuklar “Genç İşçi”
statüsünde, “Çocuk Ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul Ve Esasları Hakkında
Yönetmenlik” Ek 2 de belirlenen hafif işlerde, 14 yaşını dolduran ancak 15
yaşını dolduramayan çocuklar, ilk öğrenimini tamamlamış olmak şartıyla, “çocuk
işçi” statüsünde adı geçen yönetmenliğin 1 nolu ekinde belirlenen hafif işlerde
çalıştırılabilir. Kızınız gibi, 14 yaşından küçük çocuklar ise; reklam veya
sinema filmi, TV.dizisi, çocuk maksirkte çocuk gösterisi gibi işlerde, bir
işverene tabi ve bağlı olarak çalışan çocuklar sigortalı olabilirler. Henüz 10
yaşını dolduran kızınız, sanatsal yönü ağırlıklı olan reklam ve sinema filmi,
TV. Dizisi vb. işlerde çalışıyorsa sigortalı olabilir. Hariç işlerde sigortalı
yaptırmanızın bir yararı olmadığı gibi, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcısı
Tahsin Güneyin de yaptığı açıklamada belirttiği gibi, soruşturma, idari para
cezası ve savcılığa suç duyurusunda bulunmaya uzanan riskleri de var.
Evlenen bayan tazminat alarak işinden ayrılamayacak
Soru: 2002 Ocak ayından itibaren özel bir bankada çalışıyorum.25.12.2007 de
evlendim. Mevcut yasada Evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işi evlilik
sebebiyle bırakma durumunda tazminat alınabiliyor. Yeni yasa da evlilik
sebebiyle istifa edilince tazminat hakkının ortadan kalkacağına dair duyumlar
aldım. Bu durum ne kadar doğru, ayrıca yeni yasada bu hakkın kaldırıldığına dair
herhangi bir değişiklik tasarısı bulunuyor mu? Yasa da böyle bir değişiklik
olacaksa ne zaman yürürlüğe girer ve ne zamana kadar vaktimiz var? Bu konuda
bilgi verirseniz çok sevinirim.
Nurcan Sılacı Genç
Cevap: Duyumunuz maalesef doğru. Kıdem tazminatının değiştirmek için hazırlanan
yasa tasarısında evlilik nedeniyle işinden ayrılanan kıdem tazminatı ödeneceğine
dair bir hüküm yok. Ancak; tasarı henüz TBMM sine gelmediğinden, ne zaman
yasalaşacağı ve TBMM si komisyonlarında ve genel kurulda hangi değişikliklere
uğrayacağı belli değil. Çoğu ayrıntı tasarının yasalaşmasından sonra belli
olacaktır. Okurların çoğu, kıdem tazminatı düzenlemesinin, TBMM sinde
görüşmeleri tamamlanmak üzere olan, sosyal güvenlik yasasın da olduğunu sanıyor.
Oysa, kıdem tazminat İş Kanununu ilgilendiren bir konu olduğundan bu yasada
bulunmuyor. “İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılması Hakkında Kanun
Tasarısı Taslağı” nde yer alıyor. Yasa tasarısı TBMM sine geldiğinde, gerekli
açıklamaları yapacağız. Postadan takip edebilirsiniz. Tasarısının yasalaşma
süreci tamamlanmak üzereyken işinizden kıdem tazminatını alarak
ayrılabilirsiniz.
Yeni yasa çıktığında da iki aylık alacaksınız
Soru: 1957 doğumlu bayanım. Ölen eşimden dolayı, Bağ-Kurdan dul aylığı, ölen
babamdan da SSK dan yetim aylığı akmaktayım. Bugüne kadar hiçbir işte
çalışmışlığım yok. Yeni yasa beni nasıl etkiler? Aylıklarım kesilir mi?
Yağmur-İzmir
Cevap: Yeni yasa yürürlüğe girdikten sonra, durumunuzda bir değişiklik olana
kadar eşinizden dul, babanızdan yetim aylığı olmak üzere, iki aylık almaya devam
edeceksiniz. Ancak; durumunuzda bir değişiklik olduktan sonra tekrar aylık
bağlatmak istediğiniz d, iki aylık bağlanmayacak, dul ve yetim aylığından tercih
ettiğiniz aylık bağlanacaktır. Örneğin; yeni yasa çıktıktan 5 sene sonra
evlendiğinizi varsayalım. 5 sene çift aylık almaya devam edeceksiniz. Ancak,
boşanmanız halinde, tekrar aylık talebinde bulunduğunuzda, iki aylık
alamayacaksınız. Aylıklardan tercih ettiğiniz aylık bağlanacak. Yüksek olan
tercih edileceğinden, dul ve yetim aylığından hangisi yüksekse o aylığı
alacaksınız.
Yeni yasa emekli olma şartlarınızı değiştirmiyor
Soru: Doğum tarihim 02.04.1968 dir. 01.01.1987
tarihinde SSK lı olarak çalışmaya başladım. 5284 gün prim ödemem var. Süremi
doldurduğum için prim ödemiyorum. Yeni yasa emekli olacağım primi ve yaşı
değiştiriyor mu? Ne zaman emekli olabileceğim?
Aylin Aytekin-Yalova
Cevap: Yeni yasa emekli olma şartlarınızı değiştirmiyor. Yeni yasa yürürlüğe
girdiği tarih itibariyle sizin gibi sigortalı olanlar, bugünkü yasa şartlarıyla
emekli olacaklar. Emekli olma şartları açısından yeni yasaya tabi olmayacaklar.
Emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi 5150 gün prim ödeme ve 43 yaş
şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim
ödemeseniz de, 43 yaşınızı dolduracağınız 02.04.2011 tarihinde emekli
olabilirsiniz.
Evde bakım yardımı ağır engelliye verilir
Soru: Dayımın akli dengesi yerinde değil. Dedem bir sene önce vefat etti. Maaşı
anneanneme kaldı. Ama çok az yetmiyor. Dedemin vefatından sonra dayım elleri
titremeye başladı akli dengesi de bozuldu. 2. bir kişi olmadan kendi
ihtiyaçlarını yerine getiremiyor (genel ve özel ihtiyaçlarını; banyo, yemek,
çamaşır gibi vs.). Anneannem çok yaşlı ve artık bakacak gücü kalmadı. Dedemin
gelirinden başka geliri de yok. Dayıma özürlü maaşı veya buna benzer bir
uygulama var mıdır? Varsa nereden nasıl bir süreç takip edip böyle bir
uygulamadan yararlandırıp, en azından kendi ihtiyaçlarını karşılayamasa da
doktor parasını çıkartmak için gelir veya yardım talep edebiliriz? Dayım 1964
doğumludur. Ve SSK ya da Bağ-Kur kaydı yoktur. Hiç çalışmadı bugüne kadar.
Kenan
Cevap: Aile içinde kişi başı ortalama aylık gelir asgari net ücretin 2/3 ünden
az olanlar, başkasının yardımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek derecede
ağır engelli için, her ay asgari ücret tutarın da evde bakım yardımı alabilir.
Anneannenizin geliri evde bakım yardımı almanıza müsait. Dayınıza ağır engelli
raporu alabilirseniz. Evde Bakım Yardımı alabilirsiniz. Evde bakım yardımı için,
bulunduğunuz yerdeki İl veya İlçedeki Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne başvurmanız
gerekmektedir.
Babanız Askerlik borçlanırsa emekli olur
Soru: Babam 12.04.1952 doğumlu. Sigorta giriş tarihi 25.11.1984 olup, bugüne
kadar SSK ya 6200 gün prim ödemesi var. Babam kısmi yaşlılık aylığı ve normal
aylıkla ne zaman emekli olabilir?
N.F-İzmir
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle babanız gibi, 17 yıldan fazla 18.5 yıldan
az süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5225
gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemesi yeterli
olduğundan bundan sonra prim ödemese de, 25 yıllık sigortalılık süresini
dolduracağı 25.11.2009 tarihinde emekli olabilir.
Babanızın sigorta başlangıç tarihi 32 yaşında, askerliğini bu tarihten önce
yapmıştır. Askerliğini borçlanmamışsa, askerlik süresini borçlanırsanız hemen
emekli olabilir(20 ay askerlik yaptığı hesabıyla)
Ayrıca; 15 yıl sigortalılık süresi 3600 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarıyla, 57
yaşını dolduracağı 12.04.2009 da kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olabilir.
1989 dan Bağ-Kura kayıt olamazsınız
Soru: 1964 doğumluyum. 1989 yılından 1991 yılı sonuna kadar maliye kaydım
bulunmaktadır. Fakat Bağ-Kur kaydım bulunmamaktadır. Herhangi bir vergi borcum
yoktur. 2003 yılında SSK başlangıcım var. Hala sigortalı olarak çalışmaya devam
etmekteyim. 1989 yılından itibaren Bağ-Kura kayıt olabilme imkanım var mıdır?
Burcu Özler
Cevap: Süresi içinde Bağ-Kura kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık
hak ve yükümlülükleri, 04.10.2000 tarihinden itibaren başlatılmaktadır.
04.10.2000 tarihinden önceki dönem için Bağ-Kurlu olmanız mümkün değil.
Yeni yasa çıktığında da aylınızı kestirmeden çalışabileceksiniz
Soru: S.S.K.dan emekliyim. 1937 doğumluyum. 560 YTL emekli maaşı alıyorum.
Maaşım yetmediği için 1995 yılından beri deftere tabi kendi işimde
çalışmaktayım. Yalnız bu işim turizmle ilgili olduğundan Mayıs-Ekim aylarında
çalışmakta diğer aylar Evde oturmaktayım. Bağ-Kur iş sahibi olduğum için destek
primi adı altında 4.900 YTL borç çıkardı. Ayrıca, her ay 72 YTL prim ödemem
istedi. 4.900 YTL yi taksitle ödüyorum. Ayrıca da her ay 72 YTL destek primi
ödüyorum. Sizden istirhamım, acaba bu şekilde işime devam edersem, Yeni yasa
çıktığında Devlet SSK dan aldığım emekli maaşımı da keser mi? Zira çalışırken
kazancım ayda aldığım emekli maaşımı geçmiyor.
Uğur Güneşliler
Cevap: SSK dan emekli aylığı alırken Bağ-Kurlu olmayı gerektiren bir faaliyette
bulunanlar, Bağ-Kur’un 12 nci gelir basamağının yüzde 10 u kadar(bugünkü gelir
basamağına göre aylık 72 YTL) her ay Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödemek
zorundalar. Cazlı duruma düşmemek için, faaliyetinize devam ettiğiniz sürece,
destek primini düzenli olarak ödeyin.
Emeklilik döneminde kendi nam ve hesabınıza faaliyette bulunmanız nedeniyle, SSK
dan aldığınız emekli aylığı kesilmez. Hem emekli aylığı alır, hem de destek
primi ödeyerek faaliyetinize devam edebilirsiniz. Yeni yasa sizi kapsamıyor.
Mayıs 2012 de emekli olabilirsiniz
Soru: 01.01.1965 doğumluyum. Nisan 1978 de sigortalı olarak çalışmaya başladım.
Bugüne kadar 3000 gün ödenmiş primim var. Ne zaman emekli olabilirim?
Askerliğimi borçlansam bir fayda sağlar mı? Yardımcı olursanız sevinirim?
İlyas Çoban-Denizli
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 23 yıldan fazla süredir
sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim
ödeme ve 44 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Askerlik sürenizi(18 ay kabul
edilmiştir) borçlanıp, 1460 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 5000
tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz(ara vermeden prim öderseniz
Mayıs-2012 de).
SSK ya 3025 gün daha az prim ödersiniz
Soru: 1) 02.02.1975 doğumluyum. 06.06.1999 tarihinden bu tarafa vergi
mükellefiyim. Şimdiye kadar hiç prim ödemedim. Son çıkan af yasasından
yararlanarak, Ekim 2000 tarihinden itibaren borcumu taksitle ödüyorum. Bu
şartlarda kaç yaşında emekli olabilirim?
2) SSK ya geçsem ne gibi avantajlarım olabilir? Daha erken emekli olabilir
miyim?
Turgay Çağlayan
Cevap: 1) Bağ-Kurda emekli olmak için 25 tam yıl(9000 gün) prim ödeme ve 58 yaş
şartlarına tabisiniz. 06.06.2024 tarihine kadar ara vermeden prim ödeyerek prim
ödemenizi 25 tam yıla çıkartmanız şartıyla 58 yaşınızı dolduracağınız 02.02.2033
tarihinde emekli olabilirisiniz.
2) SSK da ya geçerseniz, emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün
prim ödeme ve 58 yaş şartına tabi olursunuz. Prim ödemenizi 5975 güne
tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SSK da da 58 yaşında emekli olmanıza karşın, Bağ-Kura 9000 gün prim öderken, SSK
ya 5975 gün prim ödemeniz emekli olmanız için yeterli. SSK ya 3025 gün daha az
prim ödeyerek emekli olma avantajınız var.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
