|
Bakan doğruyu söylemiş ancak başka
doğrularda var
Ekrem Sarısu - 20 Nisan 2008 Pazar - Posta
Bakan doğruyu söylemiş ancak başka doğrularda var
Soru: 18 yaşına girmiş kız çocuğunun yasa çıkmadan bu günlerde sisteme
girmesiyle, yasa çıktıktan 3,5 sene sonra sisteme girmesi aradaki fark ne olur.
Bakanın açıklamasında bu gün işe girenle yasa çıktıktan sonra işe giren arasında
fark olmayacak her ikisi de 2000 yılında çıkan kanuna tabi olacaklar, 65 yaş
2036 yılında işe girenleri kapsayacak denildi. Anladığımız doğrumudur? Veya
doğrusu nedir?
İsmet Şatır
Cevap: Nisan 2008 ayı sonuna kadar sigortalı olan çocuk, emekli olmak için
bugünkü yasaya tabi olacaktır. Yeni yasadan önce sigortalı olarak bugünkü yasaya
tabi olan kız çocuğu kazanımları şunlar olacak.
- 7200 gün prim yerine 7000 gün prim ödeyerek emekli olacak.
- Yeni yasa ile prim ödeme şartını yerine getirdiği tarihe göre 65 yaşa kadar
uzanan kademeye tabi olmadan, 58 yaşını doldurduğu tarihte emekli olacak,
- Yüzde 20 fazla emekli aylığı alacak.(emekli aylığı 10 puan fazla aylık
bağlanacak.) Örneğin; yeni yasa yürürlüğe girdikten sonra sigortalı olanlara 25
yıl prim ödemesi halinde yüzde 50 oranında aylık bağlanacak. Yeni yasadan önce,
30.04.2008 tarihine kadar(bu tarih dahil) sigortalı olanlara ise, 25 yıl prim
ödemesi halinde yüzde 60 oranında aylık bağlanacak. Bu ise yeni yasadan önce
sigortalı olanların, yeni yasa kapsamında sigortalı olan ve aynı süre prim
ödeyenden yüzde 20 fazla aylık alacağı anlamına geliyor.
- Emekli olduğu zaman emekli aylığı kesilmeden destek primi ödeyerek
çalışabilecek.
Doğaldır ki sayın bakan çıkarttıkları kanuna sahip çıkacak. Ve eleştirileri
göğüsleyecek. Bakan sadece prim ödeme şartı hangi tarihte yerine getirilirse, o
tarihteki yaş şartına tabi olunacağını vurguluyor. Ancak, yukarıda sayılan
avantajlara değinmiyor. Sonuç olarak yaş açısından bakanın dediği de doğru,
yukarıda saydığımız avantajlarda doğru.
İki haftalık ücretiniz kadar ihbar tazminatı alırsınız
Soru: 1) 30.07.2007-05.11.2007 tarihleri arasında bir işyerinde sigortalı olarak
aylık 650 TYL ücretle çalıştım. Ayrıca günlük yemek bedeli alıyordum. İşyerim
yeni olmasına rağmen kapandı. 700 YTL bir ücret ödeyerek işime son verildi. Bu
ücret Ekim ayı ve 5 Kasıma kadar olan ücretim olarak verildi. Ayrıca Ramazan
ayında da niyetli olduğum için ayrıca bir ücret verilmedi. Aldığım ücretin az
olduğunu bana ayrıca Ramazan ayından yemek bedeli ödenmesini ve ihbar tazminatın
son aldığım 700 YTL nin eksik olduğunu düşünüyorum. Ayrıca SSK çıkışımda 1
Kasımda yapılmış. Benim yasal olarak almam gereken hakkım nedir? Bana ihbar
yapılmadı. Uygulanması gereken kurallar neydi?
2- 27.12.1976 doğumluyum. SSK girişim 01.09.1994 dür. Ne zaman emekli
olabilirim?
Ebru F.Gurbuz
Cevap: 1) Sizin gibi altı aydan az hizmet süresi olanların, ihbar önelinde
bulunmadan işten çıkartılmaları halinde, iki haftalık ücretleri tutarında “İhbar
Tazminatı” ödenmesi gerekir. İşten ayrılırken 2 haftalık ücretiniz tutarında
ihbar tazminatı almanız gerekirdi. Ayrıca Ekim ayı ve Kasım ayından 5 gün
çalışmanız karşılığında ödenmesi gereken tutar 758 YTL dir. İş sözleşmenizde
Ramazan ayında yemek bedeli ödeneceğine dair bir hüküm varsa, yemek bedeli de
almanız gerekir. ödenmeyen ücretiniz ve ihbar tazminatını işverenden talep edin.
Ödememesi halinde İş Mahkemesine dava açarak alabilirsiniz. Ancak, tutar
itibariyle dava açıp açmama hususunda takdir sizin.
2) 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle sizin gibi, 6.5 yıldan fazla 8 yıldan az
süredir sigortalı olanlar emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5750
gün prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi bulunuyor. Prim ödemenizi 5750 güne
tamamlamanız şartıyla, 55 yaşınızı dolduracağınız 27.12.2031 tarihinde emekli
olabilirsiniz
Çocukların sigortalı yapılmasında milat 30.04.2008
Soru: 16 Nisan tarihli Posta gazetesinde yer alan yazınızı ilgi ile okuduk.
Bugün de basında yeni yasanın onaylandığı haberleri çıktı, 18 yaşından küçük
çocukların sigortalı yapılması için artık geç mi oldu? Yoksa, hukuken
yasalaşması veya resmi gazetede yayınlanmasına kadar bu yapılabilir mi? Eğer
öyleyse ne kadar zaman var?
Ayşem Sülün
Cevap: Yeni yasada, çocukların sigortalılığının önünü kesmek için maalesef,
meclis genel kurulunda yasaya eklenen bir fıkra ile, 30.04.2008 tarihinden sonra
sigortalı olanların yeni yasaya tabi olmaları yönünde düzenleme yapıldı. Eklenen
fıkra hükmüne göre; Yasa ne zaman çıkarsa çıksın, Örneğin Mayıs 2008 ayı sonunda
yayımlansa bile, 30.04.2008 den sonra sigortalı olan çocuklar, yeni yasaya tabi
olacaklar. 30.04.2008 tarihine kadar(bu tarih dahil) sigortalı olan çocuklar ise
bugünkü yasaya tabi olacaklar. Daha vakit geçmedi. Çocuğunuzu sigortalı yapmak
inin ay sonuna kadar zamanınız var.
Okulun olmadığı saatlerde hafif işlerde çalışabilirsiniz
Soru: Lisede okuyan bir öğrenciyim. 08.12.1991 doğumluyum. Ailem sigortamı
yaptırsa eski yasadan yararlanabilir miyim? Yaptırırsa ilerde aileme ceza söz
konusu olur mu?
Timuçin
Cevap: 15 yaşını doldurmuş ancak sizin gibi 18 yaşını doldurmayanlar,“genç işçi”
statüsünde, “Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları hakkında
Yönetmenlik” in 2 nolu ekinde belirlenen işlerde çalıştırılabilir. Söz konusu
yönetmenlikte belirlenen; Kasaplarda yardımcı işler, Büro işyerlerinde büro
işleri ve yardımcı işler, Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında
satış, etiketleme ve paketleme işleri, Çay işlemesi işleri, İçkili yerler ve
aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler, Balıkhane
işleri, El ilanı dağıtımı işleri vb. hafif işlerde sigortalı olarak
çalışabilirsiniz.30.04.2008 tarihine kadar(bu tarih dahil) sigortalı olmanız
halinde, emekli olma şartları açısından bugünkü yasaya tabi olursunuz ve yeni
yasadan kurtulursunuz. Sigortalı olduğunuzda fiilen çalışmanız şartıyla, ne
ailenize ne de sigortalı olduğunuz işyerine herhangi bir ceza gelmez. Ancak,
fiilen çalışmadan sadece kağıt üstünde sigortalı olmanız halinde, bir inceleme
sonucu sigortanızın iptal ve işverene idari para cezası kesilme riski vardır.
Okulunuzun olmadığı saatlerde, yönetmenlikte belirtilen işlerde çalışırsanız
sorun yaşamazsınız.
Özürlü hakkıyla Haziran da emekli olabilirsiniz
Soru: 14.04.1960 doğumluyum. İlk defa 22.06.1992 tarihinde sigortalı olarak işe
başladım. 20.09.2007 tarihinde son çalıştığım iş yerinden çıkartıldım. Şu anda
devlet işsizlik ücreti ödüyor. Ancak iş bulamadım. Çalışamıyorum. 4200 gün prim
ödemem var. % 45 oranın da 3. derece çalışamaz raporum var. Malulen ne zaman
emekli olabilirim?
Hafize Doğan
Cevap: Malulen emekli olmak için çalışma gücünün 2/3 nün(yüzde 66.66 sının)
kaybedilmiş olması ve 1800 gün prim ödemesi aranıyor. Ayrıca, ilk defa sigortalı
olduğu tarihte özrü ve rahatsızlığı olan Malulen emekli olamıyor. Prim ödemeniz
yeterli olmasına karşın, özür durumunuz malulen emekli olmanıza müsait değil.
Malulen emekli olamazsınız. Ancak, % 40 ve üstünde özürlü olanlar, vergi indirim
hakkı alabiliyor. Vergi indirimi almanız halinde, emekli olmak için 3. derece
özürlülere tanınan haktan yararlanarak 16 yıl sigortalılık süresi ve 3760 gün
prim ödeme şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan
sonra prim ödemeseniz de, 16 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız
22.06.2008 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Aylık kesilmesinden başka risk yok
Soru: Annem ve babam ikisi de % 55 özürlü işitme engelli insanlar. Yıllar önce
boşandılar, uzun süredir ayrıydılar. Babam SSK emeklisi oradan aylık alıyor,
annem de ayrıldıktan sonra babasından Emekli Sandığı' ndan aylık alıyor.Fakat
babam çağın hastalığı Alzheimer hastalığına yakalandı. SSK dan bu hastalığı ile
ilgili raporu var. Bu durumda bakıma ihtiyaç duyan bir insan oldu. Annemde
çocuklarımın babasıdır diye eski günlerin hatırına kendisine son günlerinde
yardımcı olmaya çalışıyor. Ancak malumunuz üzere bu durumda beraber olmamaları
gerekiyor. Acaba bu konuda yasal bir kolaylık var mıdır? Veya bu durumda tekrar
evlenmek dışında hukuki bir öncelik bulunuyor mu?
Alper Cantürk
Cevap: Boşanan anne ve babanızın, sağlık nedeniyle bir araya gelip birlikte
yaşamaları için evlenme gibi bir zorunlulukları yok. Ancak; anneniz Emekli
Sandığından babasından dolayı yetim aylığı alıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu, anne
ve babanızın birlikte yaşadığını tespit eder ve yetim aylığı almak için, kağıt
üstünde gerçek olmayan bir boşanma iddiasında bulunursa, durumu anlatma
zorlanabilirsiniz. Emekli Sandığı bu gerekçe ile, yetim aylığını kesip, ödediği
yetim aylıklarını da kanuni faiziyle birlikte geri isteyebilir. Bunun dışında
anne ve babanızın birlikte yaşamasının bir mahsuru ve kanuni bir sakıncası
yoktur.
Yeni yasayla tüm sigortalılar genel sağlık sigortası primi ödeyecekler
Soru: Öğretmenim, eşim de ev hanımı. Üzerime ait tarlayı eşimin üzerine yapıp,
Tarım Bağ-Kura veya Tarım SSK ya kaydetmek istiyorum. Eşim sadece emeklilik için
prim ödeyip sağlık için prim ödemeden bu sigortalara kaydolabilir mi? Sağlık
için benim karnemden yararlanmaya devam edebilir mi?
Sezgin
Cevap: Eşinizin sigortalı olması için, tarlanızı eşinizin üstüne devretmenize
gerek yok. Eşiniz ev hanımı olarak Bağ-Kurda isteğe bağlı sigortalı olabilir.
TBMM sinde kabul edilen yeni sosyal güvenlik yasası yürürlüğe girdiğinde, her
vatandaş genel sağlı sigortalısı olacak. Eşiniz gibi isteğe bağlı prim
ödeyenlerde ve diğer tüm sigortalılar gibi genel sağlık sigortası primi
ödeyecekler. Eşiniz hangi sigortaya tabi olursa olsun, yeni yasa kapsamında
genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda, sizin sigortanızdan sağlık yardımı
alamaz.
Yeni yasa çeyiz yardımı tutarını değiştirmedi
Soru: SSK daki eski uygulamaya bakıldığında, SSK dan faydalanan kız çocukları
evlendiğinde çeyiz parası adı altında, 2 yıllık toplam aylığı kadar toplu para
almaktaydı. Bu konunun yeni yasadaki karşılığının ne olduğu hakkında detaylı
bilgi verebilir misiniz?
Adem
Cevap: SSK dan faydalanan kız çocukları ifadenizle, SSK dan yetim aylığı alan
kız çocuklarını kastediyor olmalısınız. Çünkü; toplumda çeyiz parası olarak
adlandırılan evlenme yardımını, SSK dan ana ve babasından dolayı yetim aylığı
alan kız çocukları evlendiklerinde alabilmektedirler. Mevcut yasaya göre, yetim
aylığı alan kız çocuğu 24 yetim aylığı tutarında evlenme yardımı almaktadır.
Evlenme yardımı alanın 24 ay içinde boşanması halinde ise, 24 ay dolana kadar da
tekrar yetim aylığı bağlanmamaktadır.
Sosyal güvenlik yasalarını değiştiren yasa tasarında, 24 aylık evlenme yardımı
tutarının 12 aya indirilmesi yönünde düzenleme yapılmasına karşın, tasarının
meclisteki görüşmelerinde yapılan değişiklikle evlenme yardımı tutarının 24 ayda
kalması sağlandı. Yeni yasa kapsamında da, bugünkü yasada olduğu gibi 24 yetim
aylığı tutarında çeyiz yardımı alınabilecek. Anayasa mahkemesinin iptal
etmesinden sonra, uygulamaya konulmadan kapsamlı değişikliğe uğrayan 5510 sayılı
sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası Kanunundaki dul eşlere evlenmeleri
halinde evlenme yardımı verilmesine ilişkin hükmünde yasa metninden çıkartılarak
dul eşlerin yeni yasa kapsamında evlenme yardımı almalarının önüne geçildi.
58 yaşını dolduracağınız 11.03.2019 da da emekli olabilirsiniz
Cevap: 11.03.1961 doğumluyum. 07.09.1992 tarihinde Bağ-Kur sigortalısı oldum.1
sene 1 ay prim ödedikten sonra Bağ-Kuru sigortamı kapattırdım. 01.02.2002
tarihinde de 1 ay sigorta başlangıcım var. 25.03.2005'ten itibaren de sigortam
düzenli ödeniyor. Yalnız 2007 nin Haziran ve Temmuz ayları ödenmedi. 10 Ağustos
da yeniden ödenmeye başladı. Yaş haddinden en erken ne zaman emekli olabilirim?
İşi bırakıp isteğe bağlı geçersem, aylık ne öderim?
Aynur DURAL
Cevap: 2220 gün daha prim ödeyerek, 1380 gün olan prim ödemenizi 3600 güne
tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 11.03.2019 tarihinde kısmi
yaşlılık aylığı ile emekli olabilirsiniz.(yaş haddinden emeklilik) İsteğe bağlı
sigortaya geçerseniz, prime esas kazancın alt sınırı(608.40 YTL) ile üst
sınırı(3.954.60 YTL) arasında arasın da olmak şartıyla belirleyeceğiniz kazanç
tutarının % 25 i oranında her ay prim ödersiniz. Bugün için aylık en az 152.10
YTL prim ödenmektedir.
25 yıl memuriyet süresi 56 yaş gerek
Soru: 10.06.1967 doğumluyum, 16.02.1987 tarihinde ilk sigortalı oldum. 1997 ye
kadar 515 gün pirimim yatmış. 15.10.1997 de bankada memur olarak göreve başladım
ve halen çalışmaktayım.
Bu durumda ne zaman emekli olabilirim? Aydınlatırsanız sevinirim.
Mehmet Özmen
Cevap: 23 Mayıs 2002 tarihi itibariyle 25 tam yıl fiili hizmet süresini
doldurmaya sizin gibi, 18.5 yıldan fazla 20 yıldan az süre kalanlar, emekli
olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 56 yaş şartlarına tabi bulunuyor.
10 Mayıs 2021 tarihine kadar çalışarak fiili hizmet sürenizi 25 tam yıla
tamamlamanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız 10.06.2023 tarihinde emekli
olabilirisiniz.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
