|
Borçlanma için doğum nedeniyle işten
ayrılmış olmak mı gerekiyor?
Sezgin Özcan - 06 Ekim 2008 Pazartesi -
gazeteport
İlk sigortalı olduğum tarih 1977. Daha sonra çalışmadım, evlendim. 1979 yılında
doğum yaptım. 1992 yılından sonra tekrar sigortalı olarak çalıştım. Öğrenmek
istediğim, doğum borçlanması yapabilmek için çalışırken doğum nedeniyle mi işten
ayrılmak gerekiyor?
Aynur Karayılmaz
5510 sayılı SS ve GSS Kanununun 41. maddesine göre, 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve
4/c (Emekli Sandığı) kapsamında sigortalı olan kadınlara Kanunları gereği
verilen ücretsiz doğum yada analık izni süreleri ile 4/a (SSK) kapsamındaki
sigortalı kadınların, çocuğun yaşaması şartıyla iki defaya mahsus olmak üzere
doğum tarihinden sonraki iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet sözleşmesine
istinaden işyerinde çalışmadıkları süreler borçlanılabilecek.
Ancak 28 Eylül 2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan doğum borçlanması ile
ilgili Tebliğin “Borçlanılacak Sürelerin Belgelendirilmesi” başlıklı bölümünde,
5510 sayılı Kanunun 4/a (SSK) kapsamındaki sigortalı kadının doğum tarihinden
sonraki iki yıllık süreye ilişkin hizmet borçlanmasının, tabi olduğu işyerince
onaylanan ve örneği Kurumca hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgesine göre
yapılacağı belirtiliyor.
Tebliğe göre, doğum borçlanması yapabilmek için doğumun gerçekleştiği tarihte
SSK sigortalısı olmak, başka bir anlatımla SSK sigortalısı olarak çalışırken
doğum yapmak ve bu doğum nedeniyle hizmet sözleşmesine istinaden işyerinde
çalışmamak, yani işten ayrılmak gerekiyor.
Tebliğ ile yapılan bu düzenlemenin Yasa hükmüne aykırı olduğunu düşünüyoruz.
Aksi halde 1 Ekim 2008 öncesinde doğum yapan hiçbir kadının doğum nedeniyle
borçlanması mümkün olmaz. Ve bu, Yasa ile verilen hakkın Tebliğ ile geri
alınması anlamına gelir.
Tebliğe göre doğum borçlanması yapamazsınız. Ancak Yasa hükmüne göre 1979
yılında yaptığınız doğum sonrasında çalışmadığınız süreleri iki yılı geçmemek
üzere borçlanabileceğinizi düşünüyorum. Bana göre, borçlanmayı düşünüyorsanız
başvuruda bulunun. Başvurunuzun reddi halinde Yargıya başvurabilirsiniz.
Babanız 1,5 yıl daha prim ödediğinde emekli olur
Babam 15.01.1952 doğumlu. 19.12.1973 tarihinde SSK’ya girişi ve toplam 154 prim
günü var. Bağ-Kur’da hizmete başlama tarihi 01.03.1997 ve bugüne kadar 11 yıl 6
ay 22 gün Bağ-Kur hizmet süresi var. Askerlik borçlanmasını yaptırmadık 550 gün
de askerlik süresi var. Acaba ne zaman emekli olabilir?
İsimsiz
Babanızın Eylül 2008 sonu itibariyle 11 yıl 7 ay Bağ-Kur, 5 ay SSK olmak üzere
toplam 12 yıl hizmeti bulunuyor. 550 gün (1 yıl 6 ay 10 gün) askerlik
borçlanması yapması halinde prim ödeme süresi 13 yıl 6 aya ulaşır. 18 ay daha
prim ödeyerek, prim ödeme süresini 15 tam yıla tamamladığında 58 yaşını da
doldurmuş olur. Ara vermeden 18 ay daha prim ödemeye devam etmesi halinde, prim
ödeme süresini 15 tam yıla tamamlayacağı 30 Mart 2010 tarihinde Bağ-Kur’dan
kısmi yaşlılık aylığına hak kazanır.
Dükkan açtığınızda da SSK’dan emekli olabilirsiniz
Doğum tarihim 01.07.1960. SSK başlangıç tarihim 01.08.1988, prim ödeme gün sayım
7000. Askerliğimi Yedek subay olarak 01.04.1986 tarihinden başlayarak 16 ay
yaptım. 1988-24.09.2008 dahil aralıksız SSK’lı olarak çalışmaktayım.
01.10.2008 tarihinde dükkân açıp Bağ-Kur’a geçiş yaparsam hangi kurumdan ve ne
zaman emekli olurum? Açacağım dükkânı, çoğumun (8 yaş) veya Emekli Sandığı’ndan
emekli eşimin üstüne yapabilir miyim? Eşimin üzerine yaptığımda eşimin herhangi
bir hak kaybı olur mu?
Barış Manga
SSK sigortalılığınızı sona erdirip, bundan sonra hiç prim ödemeseniz de 25
yıllık sigortalılık sürenizin dolacağı tarihte SSK’dan emekli olmaya hak
kazanırsınız. 25 yıllık sigortalılık süreniz, yedek subay olarak ilk defa Emekli
Sandığı iştirakçisi olduğunuz tarihten itibaren başlar. 01.04.1986 tarihinde
askerliğiniz başladığına ve bunun ilk 4 ayı sınıf okulunda, sonraki 12 ayı yedek
subay (Emekli Sandığı’na tabi) olarak geçmiş olması gerektiğine göre,
sigortalılık sürenizin başlangıcı 01.08.1986 olmalı. Buna göre 25 yıllık
sigortalılık süreniz 01.08.2011 tarihinde dolar ve SSK’dan emekliliğe hak
kazanırsınız.
Dükkân açıp, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalı olursanız, 01.08.2011 tarihine
kadar Bağ-Kur’a 3,5 yıldan (1260 günden) az prim ödemiş olacağınızdan, bu
tarihte yine SSK’dan emekli olursunuz. Bağ-Kur’a 1250 günden fazla prim
öderseniz, 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemiş olmak koşuluyla Bağ-Kur’dan emekli
olursunuz.
Bu durumda, dükkânı kendi adınıza açmanızda ve 01.08.2011 tarihinde kadar
Bağ-Kur sigortalısı olmanızda sakınca yok.
Dükkânı eşinizin üzerine de yapabilirsiniz. Bu durumda, eşinizin emekli
aylığından yüzde 10 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir.
Kesintisiz prim ödeyen doğum borçlanması yapamaz
03.11.1967 doğumluyum. 01.11.1988 tarihinde çalışmaya başladım. 01.07.1993
yılında istifa ettim. Ağustos 1993’te ilk çocuğum doğdu. 1996/4. ayına kadar
özel sandığa isteğe bağlı prim ödedim. 1996/4. ayından itibaren ise SSK
sigortalısı olarak çalışıyorum. 2003/8. ayında ise ikinci çocuğum doğdu.
Kesintisiz olarak primlerim ödenmekte. Bu durumda borçlanarak emeklilik tarihim
olan 2012/11. ayı iki sene öne çekmem mümkün olabilir mi?
Mehtap Şenler
Doğum nedeniyle borçlanma, doğum yapan kadının, doğum sonrasında hizmet
sözleşmesine istinaden çalışmadığı süreler için söz konusu.
Doğumdan sonra prim ödemeleriniz kesintisiz
devam ettiğinden, borçlanabileceğiniz çalışmadan geçen süreniz yok demektir.
Ayrıca borçlanabileceğiniz, çalışmadığınız süre olsa bile, çocuklarınızın doğum
tarihi, ilk defa sigortalı olduğunuz tarihten sonra olduğundan (Ayrıca Sosyal
Güvenlik Kurumu’nun borçlanma Tebliğine göre ilk defa sigortalı olunan tarihten
önce gerçekleşen doğum olayı nedeniyle borçlanma yapılamıyor.), sigortalılık
başlangıç tarihinizi geri götürmez, dolayısıyla emeklilik tarihinizi iki yıl öne
çekmeniz mümkün olmaz.
Yurtdışı borçlanması için gereken belgeler
Şu anda yurtdışında yaşayan bir yakınım için size birkaç sorum olacak. Yakınım
1954 doğumlu olup 17.04.1978 ile 26.11.1979 tarihleri arasında SSK sigortalısı
olarak Türkiye'de çalışmış. Daha sonra yurtdışına gitmiş ve halen yurtdışında
yaşamakta, ancak şu anda çalışmamaktadır. Türkiye'de emekli olabilmesi için;
- Yurtdışındaki çalışma sürelerini nasıl
belgelendirecek?
- Türkiye'de başvuruyu nereye yapacak?
- Ödeyeceği prim senelik kaç lira olacak? Yada prim nasıl hesaplanıyor?
- Türkiye’de hiç çalışmamış birinin yurtdışındaki çalıştığı günleri borçlanarak
Türkiye'de emekli olması mümkün mü?
Mutlu Çelik
Yurtdışı borçlanması için Kuruma ibraz edilmesi gereken, yurtdışındaki çalışma
sürelerine ilişkin belgeler, sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ve
akdedilmeyen ülkelerde geçen hizmet süreleri için farklılık arz ediyor.
Yurtdışındaki yakınınızın bulunduğu ülkeyi belirtmemişsiniz. Her iki durum için
gerekli belgeler şöyle.
Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmiş
ülkelerde geçen çalışma süreleri;
— Çalışılan ülkede bağlı bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli
veya sigorta kartları,
— Sigortalıların çalıştıkları iş yerleri resmi kuruluş ise belgelerin ayrıca
tasdikine gerek kalmaksızın çalışılan ülkede iş yerlerinin bağlı bulunduğu
belediye, vergi dairesi, iş bulma kurumları, ilgili meslek kuruluşları veya
dernekler ve diğer resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgesi,
— Yurtdışında kendi nam ve hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi,
ilgili meslek kuruluşu veya derneklerce verilen hizmet belgesi,
— Bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden (konsolosluk, çalışma ve sosyal
güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler v.b.) alınacak gerekçeli hizmet
belgeleri,
gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilecektir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçen çalışma süreleri ise;
— Bulunulan ülkelerdeki Türk temsilciliklerinden (konsolosluk, çalışma ve sosyal
güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler v.b.) alınacak gerekçeli hizmet
belgeleri,
— Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden alacakları hizmet sürelerini gösterir
bonservisleri ile birlikte pasaportlarında bulunan çalışma izinlerinin tasdikli
tercümeleri,
gibi hizmetin niteliğine uygun bir belge ile belgelendirilecektir.
Yurtdışı hizmet borçlanmasına ilişkin başvuru,
Sosyal Güvenlik Kurumu veya Kurumun web sayfasından temin edilecek “Yurtdışı
Borçlanma Talep Dilekçesi” ekinde sigortalının yurtdışı çalışmalarını gösterir
yukarıda belirtilen durumuna uygun hizmet belgelerinden biri ve nüfus cüzdanının
önlü arkalı fotokopisi ile birlikte, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak.
Yurtdışı borçlanma tutarı, borçlanma talep
tarihindeki asgari ücretin günlük tutarı ile 6,5 katı arasında olmak üzere
sigortalının kendince belirlenecek prime esas kazanç tutarının yüzde 32’si kadar
olacak. Bugün için geçerli olan asgari ücrete göre hesap yaptığımızda günlük
borçlanma tutarı en az (21,29x0,32=) 6,81 YTL, en fazla (138,39x0,32=) 44,28 YTL
olacak. Tahakkuk ettirilen borç tutarının üç ay içinde ödenmesi gerekecek.
Türkiye’de hiç çalışmamış olan biri de
yurtdışında geçen ve belgelendireceği sigortalılık süreleri ile bu çalışma
süreleri arasında veya sonunda her biri bir yıla kadar olan işsizlik sürerlini
borçlanabilir. Emeklilik için aranan yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün
sayısı şartlarını sağlayarak emekli olabilir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz. |
