|
Asgari ücretli 396 YTL vergi iadesi alacak
Asgari ücretli 396 YTL
vergi iadesi alacak
Yahya Arıkan - İstanbul
SMMM Odası Bşk - 30 Kasım 2006 Perşembe
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler
Odası'nın (İSMMMO) hesaplamalarına göre, 2006 yılı için asgari ücretli toplam
396,97 YTL, ayda ortalama net 1000 YTL ücreti olan çalışan ise 803 YTL, 2000 YTL
ücreti olan çalışan da 1.454 YTL vergi iadesi alacak.
TÜRMOB Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı
Yahya Arıkan, Yıllık Vergi İadesi Raporu'nu açıkladı. Arıkan, ülkede yüksek
düzeyde yaşanan kayıtdışılığın kayıt altına alınması için mevcut belge düzeninin
gözden geçirilmesinin şart olduğunu ancak vergi iadesinin kaldırılmasının yanlış
ve riskli olduğunu belirtti. Vergi iadesi yerine "asgari geçim indirimi"
getirilmek istendiğini anımsatan Arıkan, bu düzenlemeyle "işverene örtülü vergi
avantajı" sağlandığını, buna karşılık özellikle yüksek gelir elde edenler başta
olmak üzere çalışanların büyük parasal kayıplara uğrayacağına dikkat çekti.
Arıkan, Türkiye'de çalışanların yüzde 90'ının "vergi iadesi" alamayacağını ifade
ederken şunları söyledi:
"1984'ten beri eksiklikleri de olsa başarı
ile uygulanan 'Ücretlilere Vergi İadesi' kaldırılmamalıdır. Önce emeklilerin
aldığı "Vergi iadesi" kaldırıldı. Şimdi de ücretlilerin aldığı vergi iadesi
kaldırılmak isteniyor. Türkiye ekonomisinin en önemli sorunlarının başında
'kayıt dışılık' geliyor. Kayıt dışılığın önlenebilmesi için, yapılması
gerekenlerden biri de belge düzeninin oturtulmasıdır. Vergi iadesi,
alış-verişlerde ve hizmetlerde, belge istenmesinin, önemli bir nedenidir."
TÜRMOB Başkan Yardımcısı Arıkan, harcama
çeşitlerinde sınırlamanın kaldırılması, ücretlilere ayrı hukuk uygulanmaması,
indirim (iade) oranlarının yükseltilmesi, ücretlilere iadenin yıllık değil 3
ayda bir verilmesinin sağlanması gereğini vurguladı.
Son teslim tarihi 22 Ocak
2007
Vergi iadesi belgelerinin en geç 20 Ocak
2007 Cumartesi gününe rastladığı için 22 Ocak akşamına kadar verileceğini
vurgulayan Arıkan, ücretlilerin 01 Ocak/31 Aralık- 2006 dönemine ait harcama
belgelerini sunmaları gerektiği uyarısını yaptı.
Vergi iadesi uygulamasından Gelir Vergisi
Kanunu'nda ücretli olarak sayılanlar veya bunların eşleri ve çocukları
yararlanabilecek.
Bunun dışında, yönetim ve denetim kurulları
başkanı, üyeleri, tasfiye memurları, bilirkişiler, resmi arabulucular,
eksperler, spor hakemleri, her türlü yarışma jürisi üyeleri ile sporculara
yapılan ödemeler de ücret sayılıyor.
Kim, ne kadar alacak?
2006 YILI İÇİN VERGİ
İNDİRİMİ HESAPLAMA ÖRNEK TABLOSU
2006/Aylık
Net
Ücret
|
2006
Kümülatif Vergi
Matrahı
YTL |
Toplanabilecek Belge Tutarı
YTL |
İşleme
Tabi Matrah
YTL |
2007 yılında alınacak Vergi
İadesi Tutarı YTL |
Asgari
Ücret
380,46
YTL |
5,416.20 |
5,416.20 |
5,416.20 |
396,97 |
500 YTL |
7,125.37 |
7,125.37 |
7,125.37 |
499,52 |
750 YTL |
10,908.75 |
10,908.75 |
10,908.75 |
652,35 |
1,000
YTL |
14,692.13 |
14,692.13 |
14,692.13 |
803,69 |
1,250
YTL |
18,521.56 |
18,521.56 |
18,521.56 |
956,86 |
1,500
YTL |
22,671.27 |
22,671.27 |
22,671.27 |
1.122,85 |
1,750,YTL |
26,820.99 |
26,820.99 |
26,820.99 |
1.288,84 |
2,000
YTL |
30,970.70 |
30,970.70 |
30,970.70 |
1.454,83 |
2,250
YTL |
35,119.05 |
35,119.05 |
35,119.05 |
1.620,76 |
2,500
YTL |
39,264.19 |
39,264.19 |
39,264.19 |
1.786,57 |
3,000
YTL |
48,489.55 |
48,489.55 |
48,489.55 |
2.128,25 |
3,500
YTL |
57,806.33 |
57,806.33 |
57,806.33 |
2.528,25 |
4,000
YTL |
67,123.10 |
67,123.10 |
67,123.10 |
2.900,92 |
5,000
YTL |
85,756.64 |
85,756.64 |
85,756.64 |
3.646,27 |
|
|
|
|
|
(Bu
tablo SSK’na Prim ödeyen çalışanlara göre düzenlenmiştir. Emekli Sandığına
Prim ödeyenler için geçerli değildir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre
veya Kamu çalışanlarına uygulanan diğer Kanunlara göre bazı tazminat ve ödemeler
Gelir Vergisi istisnası kapsamında olduğu için Vergi iadesine esas matrahlar
değişken olmaktadır.)
3.600 Yeni Türk Lirasına
kadar % 8'i
7.200 Yeni Türk Lirasının
3.600 Yeni Türk Lirası için % 8'i, aşan kısmı için % 6'sı
7.200 Yeni Türk Lirasından
fazlasının, 7.200 Yeni Türk Lirası için % 7'si, aşan kısmı için % 4'ü.
(Yukarıdaki tablo 2005/9826
Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2006 yılı harcamalarına uygulanmak
üzere belirlenen tarifedir.)
Ücretlinin ertesi yılda
ödeyeceği Gelir vergisinden mahsup edilir veya işverenler aracılığı ile
kendisine nakden iade edilir.
VERGİ İADESİNDEN KİMLER YARARLANIR?
1-
Vergi iadesi uygulamasından Gelir
Vergisi Kanunu’nda ücretli olarak sayılanlar veya bunların eşleri ve çocukları
yararlanabilecek.
2-
Kanunun 61’inci maddesinde,
bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine, her türlü
yarışma jürisi üyelerine ödenen para ve menfaatler, sporculara transfer adı veya
başka ad altında ödenen ücretler, yönetim ve denetim kurulları başkanı ve
üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları nedeniyle ödenen ücretler, Gelir
Vergisi Kanununun uygulamasında ücret olarak sayılacak.
3- Ücretlinin eşinin
harcama belgelerinin iade kapsamında kullanılabilmesi için Medeni Kanuna göre
aralarında evlilik bağı bulunması gerekir.
Çocuk tabiri ise, 18
yaşını doldurmamış kişileri ifade etmekle beraber, iade uygulamasında ücretli
ile birlikte oturan veya ücretli tarafından bakılan kişiler çocuk olarak kabul
edilir. Çocuk 18 yaşından büyük olabilir, harcamalarının iade kapsamında
kullanılabilmesi için ücretli tarafından bakılıyor olması yeterli.
3-ÜCRETLİLERİN VERGİ İADESİNE KONU
HARCAMALARI NELERDİR?
Ücretlinin kendisi, eşi ve çocuğu tarafından yapılan
özel gider indirimine konu
olan harcamalar aşağıda belirtilmiştir.
a) Eğitim Giderleri:
Eğitim ve öğretim
kurumları ile anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler
ile sürücü kursu ücretleri, okul servis ücretleri, kitap ve kırtasiye alımları
için yapılan harcamalar, vergi indirimi kapsamındadır.
-
Üniversiteye hazırlık dershanelerinden alınan
faturalar vergi iadesinde kullanılır.
-
Kurumlar vergisinden muaf vakıf okullarına
(Vakıf Üniversiteleri) yapılan eğitim ödemeleri vergi iadesinde
kullanılamaz.
-
Devlet üniversitelerine ödenen kayıt harcı ve
kitap bedelleri vergi iadesinde kullanılamaz.
-
Devlet okullarına yapılan bağışlar da, bu
okulların Gelir veya Kurumlar Vergisi mükellefi olmaması ve geçerli belge
verememelerinden dolayı vergi iadesinde kullanılamaz.
b) Sağlık Giderleri:
Ücretlilerin yaptığı ilaç masrafı, sağlık malzemesi ve
hastane giderleri ile muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve diş protez
ücretleri, gözlük ve lens alımları gibi sağlık harcamaları vergi indirimine
konu teşkil eder.
Ücretlinin yaptığı bu harcamaların bir kısmının işverenlerce karşılanması
halinde, ücretlinin kendisinin karşıladığı harcama tutarı vergi indirimine konu
olacak.
-
Kamuya ait hastane ve sağlık kuruluşlarının
Gelir ve Kurumlar vergisinden muaf olmaları nedeniyle, bu kuruluşlara yapılan
sağlık harcamaları vergi iadesinde kullanılamaz.
c) Gıda Giderleri:
Gıda giderlerinden, her türlü yiyecek ve içecek için
yapılan harcamaların anlaşılması gerekir. İçecek giderlerinden sigara, alkollü
içkiler ve bira bu kapsamda değerlendirilmeyecek.
Ancak, evlerde beslenen kuş, kedi, köpek gibi hayvanlar ile diğer hayvanların
tüketimi için alınan yem, mama ve sair gıda maddelerine dair harcamalar gıda
giderleri kapsamına girmeyecek ve vergi indirimine konu teşkil etmeyecek.
-
Otellerde konaklama giderleriyle birlikte
yiyecek ve içecek giderlerinin de bulunması halinde, vergi indiriminden
yararlanabilmek için, yiyecek ve içecek giderlerinin faturada ayrıca
gösterilmesi gerekir. Hatta alkollü içkilerin de içeceklerden ayrılması
gerekir.
d) Giyim Giderleri:
Giyim giderlerinden
kumaş, hazır elbise, ayakkabı, şapka, iç çamaşırı, çorap, kemer gibi giyime
müteallik her türlü malların satın alınması için yapılan harcamalar ile bunlara
ilişkin dikim, tamir, onarım gibi harcamaların anlaşılması gerekmektedir.
-
Temizlik malzemeleri alımı ve kuru temizleme
harcamaları vergi indirimi kapsamına girmez.
e) Kira Giderleri:
İkamet edilen konut için yapılan kira ödemesinin tamamının anlaşılması
gerekir.
Bu uygulamada, kiranın defaten veya birkaç aylık veya aylık dönemler itibariyle
ödenmesinin önemi bulunmamaktadır. Ancak, kira ödemesinin kapsadığı dönem
belgede belirtilecektir.
Kira ödemelerinin nasıl belgelendirileceği sorusu
akla gelebilir. Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, kira sözleşmenin eklenmesi
şartıyla banka dekontlarının ibrazı, bankamatik makbuzlarının ibrazı veya ev
sahibinin kirayı tahsil ettiğine dair imzalı bir yazının ibrazı yoluyla da
olabilir.
Devlete ait lojmanlarda
oturanların kira ödemeleri vergi indiriminde kullanılamaz. Eğer, lojmanın
mülkiyeti kurumlar vergisi mükellefi bir kamu kuruluşu ise, bu kuruluşlardan
kira karşılığı alınacak faturalar vergi indiriminde kullanılabilir.
4- VERGİ İADESİ BİLDİRİMLERİNİN SON VERİLİŞ TARİHİ NEDİR?
Ücretliler 01 Ocak/31 Aralık- 2006 dönemine ait topladıkları harcama
belgelerini en geç
20 Ocak 2007 akşamına kadar vergi indirimine ait
bildirim ile birlikte halen çalıştıkları veya en son çalıştıkları işverene
vereceklerdir. (20 Ocak 2007 Tarihi Cumartesi gününe rastladığı için belgelerin
teslimi 22 Ocak 2007 tarihi mesai sonu olacaktır.)
5- VERGİ İADESİ BİLDİRİMİNDE KULLANILAN FATURA
VEYA FİŞLER HANGİ TARİHLERİ TAŞIYABİLİR?
Vergi indiriminden yararlanmak için verilecek
belgeler 01 Ocak/31 Aralık- 2006 dönemini kapsamalıdır. Ayrıca, yıl
içinde işe giren, işten ayrılan, emekli olan, ücretsiz izne ayrılan kişilere ait
harcama belgelerinin çalışılan dönemle sınırlı olmaksızın kabul edilecektir.
6- VERGİ İADESİNE KONU HARCAMALAR
NASIL BELGELENDİRİLECEK?
Vergi indirimine konu harcamaların vergi iadesinde
kullanılması için Vergi Usul Kanunu’nda belirlenen belgelerle tevsik edilmesi
gerekir. Buna göre, vergi indirimine konu harcamalar, Gelir veya Kurumlar
Vergisi mükelleflerinden alınacak,
·
Fatura,
·
Serbest
meslek makbuzu,
·
Perakende
satış fişi,
·
Ödeme
Kaydedici cihaz fişi (Yazar kasa fişi)
ile belgelendirilebilir.
7- HANGİ HARCAMALAR VERGİ İADESİNDE KULLANILAMAZ?
Aşağıda belirtilen harcamalar vergi iadesinde
kullanılamaz.
-
İkamet edilen konuta ait yakacak giderleri
(odun, kömür, fueloil, gazyağı,doğalgaz alımı) ile bunların nakliyesi için
yapılan giderler,
-
Vekalet ücretleri,
-
Yolcu ve yük taşıma giderleri,
-
Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama
ücretleri,
-
Tiyatro, sinema, konser salonu, plaj, yüzme
havuzu giderleri, (eğlence-dinlenme giderleri)
-
Ziynet ve süs eşyaları,
-
Temizlik madde ve malzemesi alımları,
-
Her türlü kadın ve erkek tuvalet ve ıtriyat
madde ve malzemesi alımları,
-
Kozmetik maddelerinin alımları,
-
Çiçek alımları,
-
Kuaför ve berberlere ödenen ücretler,
-
Fotoğraf filmi ve tab ücreti,
-
Fotokopi ücreti (eğitim gideri niteliğinde
olmayanlar),
-
Ampul, floresan ampul ve pil alımları,
-
Plak, teyp ve video kaset alımları ile bunların
kiralanması karşılığında ödenen ücretler,
-
Konutların boya ve badana giderleri ile duvar
kağıdı giderleri,
-
Elektrik ve su tesisatı için yapılan ödemeler,
-
Billuriye, züccaciye,
-
Çocuk oyuncakları,
-
Havlu, çarşaf, nevresim alımları,
-
Plastik eşya alımları,
-
Çanta, valiz alımları,
-
Tüpgaz giderleri.
8- BİR FİŞİN İÇİNDE BİRDEN FAZLA
TÜRDEN HARCAMA VARSA BU NASIL SINIFLANDIRILACAK?
Aynı harcama belgesinde
indirime konu olan birden fazla harcama çeşidinin olması halinde ise, bu belge,
vergi indirimine ait zarfın ön yüzündeki harcama cinsinden, miktarı yüksek olan
gruba ait harcama belgesi olarak gösterilecektir. Örneğin, harcama belgesinde
15.000 YTL lik gıda harcaması ile, 5.000.YTL lik giyim harcaması varsa, 20.000
YTL nın tamamı gıda harcaması olarak beyan edilecektir.
9- FATURA VEYA FİŞ İÇERİSİNDE
GEÇERSİZ BİR HARCAMA VARSA NE YAPILMALI?
Bir harcama belgesinde
birden fazla harcama çeşidinin bulunması ve bunların bir kısmının iade kapsamı
dışında olması halinde, vergi indirimine konu olmayan harcamalar belge
toplamından düşülerek, indirime konu olacak harcama tutarı tespit edilecektir.
10- HARCAMALARIN VERGİ İADESİNE KONU OLMASI
İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?
Harcamaların vergi iadesine konu olabilmesi için:
-
Harcamaların Türkiye'de yapılması ve,
-
Harcamaların
Gelir ve Kurumlar Vergisine tabi olan mükelleflerden alınan belgelerle tevsik
edilmesi şarttır.
Türkiye'de yapılmayan harcamalar vergi indirimine konu
olmayacaktır.
Ayrıca, yapılan harcamaların
ücretlinin kendisi, eşi ve çocukları tarafından yapılması ve satın alınan mal ve
hizmetlerin bunlar tarafından tüketilmesi gerekmektedir. Ücretlinin ücreti ile
orantılı ve uygun olmayan veya kendisi eşi ve çocukları tarafından
tüketilmeyen mal ve hizmetler vergi indirimine konu teşkil etmeyecektir.
Türkiye'deki harcamaların gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden alınan
belgelerle tevsik edilmesi şarttır.
11-BELGESİ
İNDİRİM KONUSU YAPILAMAYACAK KURUM VE KURULUŞLAR:
Belgesi indirim konusu
yapılamayacak kurum ve kuruluşlar aşağıda açıklanmıştır:
- Vergi indirimine konu olan
harcamaların gelir ve kurumlar vergisine tabi olmayan kişi, kurum ve
kuruluşlara yapılması halinde bu harcamalar vergi indirimine konu teşkil
etmeyecektir.
- Kurumlar Vergisi Kanunu
veya kendi Özel Kanunlarında yer alan hükümlerde Kurumlar Vergisi muafiyeti
tanınan kurumlardan yapılan harcamalar vergi indirimine konu harcama olarak
kabul edilmeyecektir.
- Ordu Yardımlaşma kurumu
205 sayılı Kuruluş Kanununu 35. maddesine göre Kurumlar Vergisinden muaf
olduğundan, bu kurum tarafından işletilmekte olan ordu pazarlarından yapılan
harcamalar, vergi indirimine konu edilmeyecektir.
- Kurumlar vergisi
Kanunu’nda yer alan muafiyeten yararlanan kurumlar ile muafiyet uygulaması
öteden beri devam eden eğitim ve sağlık (Vakıf Okulları ve Vakıf Hastaneleri)
kurumlarına yapılan harcamalar vergi indirimine konu olacaktır.
- Ücretlinin yurtdışında
yaptığı eğitim harcamaları, Türkiye'de yapılmadığı için, vergi indirimine konu
olmayacaktır.
- Sağlık Bakanlığı’na ve
üniversitelere bağlı hastanelerde yapılan sağlık harcamaları için, bu
hastanelerin döner sermayelerine ödenen paralar vergi indirimine konu
olmayacaktır.
- Milli Eğitim Bakanlığı'na
bağlı okulların okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan
bağışlar da vergi indirimine konu harcamalar kapsamına girmemektedir.
12-HARCAMA BELGESİ KİMİN ADINA
DÜZENLENMİŞ OLMALIDIR?
Vergi indiriminden
ücretleri gerçek usulde vergilendirilen ücretliler ile bunların eş ve çocukları
yararlanacaktır. Bu nedenle, ücretlilerin kendileri, eş ve çocukları adına
düzenlenen ve yukarıda açıklanan belgeler vergi indirimine konu olacaktır.
Eş ve çocuk tabirinden ne anlaşılması gerektiği aşağıda açıklanmıştır.
Eş: Medeni
Kanun hükümlerine göre aralarında evlilik bağı kurulmuş olan kadın ve erkekten
her biridir.
Çocuk:
Ücretli ile birlikte oturan veya ücretli tarafından bakılan çocuklarını
kapsar.Çocuğun 18 yaşını doldurmamış olması şartı aranmaz. Evlat edinilenler
ile ana ve babasını kaybetmiş torunlardan ücretli ile birlikte oturanların
harcamaları da vergi iadesinde kullanılabilir.
13-VERGİ İNDİRİMİNİN
GERÇEKLEŞTİRİLMESİ :
İşverenler, Ocak ayı sonuna kadar düzenleyecekleri
vergi indirimine ait bordroda her bir ücretli için hesaplayacakları vergi
indirimi tutarını, Şubat ayından itibaren ödeyecekleri ücretlerin gelir
vergisinden mahsup edeceklerdir. Mahsup işlemi her bir ücretli için ayrı ayrı
yapılacaktır. Bir ücretliye ait mahsup edilecek vergi indirimi, diğer
ücretlilerin vergileriyle ilgilendirilmeyecektir.
Bu mahsup işlemi için işverenler, düzenledikleri ücret
bordrosunda, "Vergi indiriminden doğan mahsup edilecek gelir vergisi" başlığı
altında bir sütun daha açacak ve mahsup ettikleri vergi tutarını bu sütunda
göstereceklerdir. Mahsup edilecek vergi indirimi, ücretlinin o aydaki ücretinden
kesilen gelir vergisinden fazla olamayacaktır. Aşması halinde ise aşan kısım
izleyen aylarda ödenen ücretlerden kesilen gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Ücretler üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup
edilen vergi indirimi tutarları muhtasar beyannamede mahsuplar arasında
gösterilecek ve kalan tevkifat tutarı ödenecektir.
Muhtasar beyannamede vergi indirimi tutarının mahsup
edilebilmesi için mutlak suretle ücretlilere ödenmiş olması gerekmektedir.
Ücretlilere ödenmeyen tutarların mahsup edilmesi halinde bu tutar işverenlerce
muhtasar beyanname üzerinden eksik beyan edilmiş ve ödenmemiş gelir vergisi
olarak addolunacaktır.
Muhtasar beyanname veren işverenler, halen çalışmakta
olan ücretlileri ile ilgili olarak düzenleyecekleri vergi indirimi bordrosunda,
her ücretli için vergi indirimi tutarını hesaplayacaklardır. Bu tutar Şubat
ayından itibaren ödenecek ücretler üzerinden kesilen gelir vergisinden mahsup
edilmek suretiyle ücretlilere ödenecektir.
İşverenler, toplam vergi indiriminin o ayda mahsup
edilebilecek olan kısmını muhtasar beyannamenin mahsuplara ilişkin bölümünde
göstereceklerdir. Bu işverenler hak kazanılan vergi indirimi tutarını Şubat
ayından itibaren ödeyecekleri ücretler üzerinden tevkif edeceği vergiden mahsup
edecektir. Dolayısıyla, ücretlilere mahsup edilen vergi tutarı kadar ödeme
yapmış olacaklardır.
Mahsup işlemi sonunda arta kalan vergi indirimi tutarı
müteakip aylarda aynı esaslar çerçevesinde indirilmeye devam edilecektir. Söz
konusu mahsup işleminin yapılabilmesi için vergi indirimi tutarının,
işverenlerce en geç o aya ait muhtasar beyannamenin verileceği tarihe kadar
ücretlilere ödenmesi gerekir. Vergi indirimi tutarı muhtasar beyannamede tevkif
suretiyle kesilen vergiler toplamından mahsup edilecek, kalan tutar ilgili vergi
dairesine ödenecektir.
Mahsup işleminin çeşitli nedenlerle takvim yılının son
ayına kadar yapılamaması halinde kalan tutar, Aralık ayına ait muhtasar
beyanname üzerinden mahsup edilecektir. Aralık ayına ait tevkif suretiyle
kesilen vergilerin vergi indiriminden doğan ve mahsubu yapılamayan vergi
alacağını karşılayamaması halinde, kalan tutar vergi dairelerince gerekli
inceleme yapıldıktan sonra işverenler aracılığı ile hak sahiplerine nakden
ödenecektir.
* Üç Aylık Muhtasar beyanname veren mükellefler ;
Bu işverenler, Şubat ayından itibaren Vergi indirimi uygulamasını
dikkate almak suretiyle ücret ödemesinde bulunacaklardır. Vergi indirimi
tutarları, Ocak-Şubat-Mart aylarına ilişkin Nisan ayında verilecek muhtasar
beyannamede mahsup konusu yapılarak indirilmeye başlanacaktır. Muhtasar
beyannamede tevkif yoluyla kesilen vergiler toplamı üzerinden vergi indirimi
tutarı mahsup edilecektir.
Vergi iadelerini Muhtasar Beyanname üzerinden mahsup etmelerine rağmen, arta
kalan iade miktarı bir sonraki muhtasar beyanname verme dönemi beklenilmeksizin
hak sahiplerine iade edilecektir. Ancak bu iade de işverenlerin bağlı
bulundukları Vergi Dairelerince belgelerin ve iade edilecek tutarların doğruluğu
incelendikten sonra ücretlilere iade edilecektir.
(Üç Aylık Muhtasar Beyanname Veren Mükellefler için 255 Sayılı Gelir Vergisi
Genel Tebliğinde açıklık bulanmadığından halen yürürlükte bulunan, 08/12/1994
Tarih ve 22135 Numaralı Resmi Gazetede yayımlanan 178 Seri No lu Gelir Vergisi
Genel Tebliğin E ve D-2 Bölümü hükümlerine göre işlem yapılması gerektiği
kanaatindeyiz. Vergi İdaresi’nin uygulaması da bu yöndedir.)
14- YIL İÇİNDE İŞ DEĞİŞTİRENLER VERGİ İADELERİNİ
NASIL ALACAK?
Bir işveren nezdinde
ücretli olarak çalışmakta iken, bu işvereninden ayrılarak başka bir işveren
nezdinde çalışan ücretliler, işveren değiştirdiği takvim yılına ait vergi
indirimine ait bildirimi, en son çalıştığı işverene verecektir.
Ancak, bu ücretliler,
daha önce çalıştığı işyerinde kendilerine ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu
matrahtan kesilen gelir vergisini ve bu vergilerin ilgili vergi dairesine
yatırılmış olduğunu gösterir bir belgeyi alarak, bu belgeyi de en son çalıştığı
işverene ibraz etmek zorundadır. En son çalıştığı işveren, bu belgeleri de
dikkate alarak, işlem yapacaktır.
15- VERGİ İNDİRİMİNE AİT BİLDİRİM VERİLMEDEN ÖNCE İŞİ BIRAKAN MÜKELLEFİN
YANINDA ÇALIŞMIŞ OLAN ÜCRETLİLERDE VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI :
Çalıştığı işverenin mükellefiyetinin sona ermesi ve
tekrar ücretli olarak çalışmaması nedeniyle işverenleri aracılığıyla vergi
indiriminden yararlanamayan ücretliler, “Ücretlilerde Vergi İndirimine Ait
Bildirimi 20 Ocak tarihine kadar eski işvereninin muhtasar gelir vergisi
beyannamesi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine vereceklerdir.
Vergi bildiriminin verildiği vergi dairesi; ücretlinin
ilgili yılda o işyerinde çalışıp çalışmadığı, çalıştığı döneme ilişkin
ücretlerinin vergi matrahı, bu ücretler üzerinden kesilen vergilerin muhtasar
beyanname ile beyan edilip tahakkuk ettirildiği, vergi indirimine konu
harcamaların vergi indirimi konusuna girip girmediği, belgelerin geçerli belge
olup olmadığı hususlarında yapacağı inceleme sonucunda vergi indirimi tutarını
hesaplayacak ve Mart ayı sonuna kadar ücretliye nakden iade edecektir.
Tasfiye haline girmiş olan kurumlarda vergi indirimi
ile ilgili işlemler tasfiye memurlarınca yerine getirilecektir.
16- VERGİ İNDİRİMİNE AİT BİLDİRİM
VERİLDİKTEN SONRA İŞİ BIRAKAN MÜKELLEFİN YANINDA ÇALIŞMIŞ OLAN ÜCRETLİLERDE
VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI :
Vergi indirimine ait bildirimin işverene verilmesinden
sonra işverenin işi bırakması ve ücretlinin başka bir işveren nezdinde
çalışmaması durumunda, mahsup edilmemiş vergi indirimi tutarı, işverenin
muhtasar beyanname yönünden bağlı olduğu vergi dairesi tarafından, ücretlinin
ilgili yılda o işyerinde çalışıp çalışmadığı, çalıştığı döneme ilişkin
ücretlerinin vergi matrahı, bu ücretler üzerinden kesilen vergilerin muhtasar
beyanname ile beyan edilip tahakkuk ettirildiği, vergi indirimine konu
harcamaların vergi indirimi konusuna girip girmediği, belgelerin geçerli belge
olup olmadığı ile vergi indirimi tutarının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı
hususlarında yapacağı inceleme sonucunda ücretliye nakden iade edilecektir.
Ücretlinin başka bir işveren nezdinde çalışmaya
başlaması halinde, vergi indirimi 13. üncü bölümdeki açıklamalara göre
yapılacaktır.
Ancak, yeni işveren ücretlinin eski işverenden
getirmiş olduğu yazının bir örneğini eski işverenin muhtasar beyanname yönünden
bağlı olduğu vergi dairesine bir yazı ekinde gönderecektir. Ücretlinin eski
işvereninden alması gereken yazıyı temin edememesi halinde, mahsup edilemeyen
vergi indirimi tutarı yukarıda belirtilen hususlarda yapılacak inceleme sonucuna
göre ücretliye Vergi Dairesi’nce nakden iade edilecektir.
17- AYNI ZAMANDA BİRDEN
FAZLA İŞVERENDEN ÜCRET ALANLARIN DURUMU:
Ücretlilerin aynı
zamanda birden fazla işverenden ücret alması halinde her bir işverene vergi
indirimine ait bildirimi vermesi mümkün bulunmaktadır.
Her bir işveren kendi ödediği ücretlerin vergi matrahlarına, göre vergi indirimi
uygulayacaktır.
18-EMEKLİLİK NEDENİYLE VEYA BAŞKA NEDENLE İŞTEN
AYRILAN VEYA ÖLEN ÜCRETLİLERİN VERGİ İADESİ :
Emeklilik nedeniyle veya herhangi bir nedenle işinden
ayrılan ücretliler, biriktirdikleri vergi indirimine konu olan harcama
belgelerini, yukarıda açıklanan esaslar ve süreler dahilinde işverene
bildireceklerdir. Ölüm nedeniyle işten ayrılan ücretlilerin varislerinden bir
tanesi (kendisi ve diğer varisler adına) yine yukarıda açıklanan şekilde
harcama belgelerini murisin işverenine ibraz edebilecektir.
İşverenlerden genel bütçeye dahil olan daireler, vergi indirimi bordrosuna dahil
ettirdikleri bu ücretliler için ayrıca hazırlayacakları tahakkuk müzekkeresi ve
verile emrine dayanılarak, Şubat ayı içinde emeklilerine veya ölenlerin kanuni
varislerine nakten ödeyeceklerdir.
Muhtasar beyanname veren kamu kurum ve kuruluşları ile diğer işverenler yanında
çalışmakta iken yıl içinde emekli olan, işten ayrılan ve ölenlerin vergi
indiriminden doğan gelir vergisi farkı, Ocak ayına ait olup, 20 Şubat akşamına
kadar muhtasar beyanname ile beyan edilen tevkif suretiyle kesilen vergilerden
mahsup edilecektir.
Bu mahsuba rağmen arta kalan vergi indiriminden doğan vergi farkının bulunması
halinde bu fark, muhtasar beyanname veren işverene, vergi dairelerince nakten
iade edilecektir. Bu iade vergi inceleme raporuna dayanılarak yapılacaktır.
Mahsup edilen vergi tutarı ile vergi dairelerince yapılan iadelerin işverenlerce
20 Şubat akşamına kadar hak sahiplerine nakten ödenmesi zorunludur. Ancak,
iadenin vergi dairesinden bu tarihten sonra alınması halinde, vergi farkı, hak
sahiplerine alındığı tarihten itibaren 3 gün içinde ödenecektir.
19-GEÇERSİZ FİŞ VEYA FATURA VERİLMESİ HALİNDE
UYGULANACAK CEZAİ YAPTIRIMLAR:
İşverenler, yanlarında çalıştırdıkları ücretlilerin
ücretlerinden tevkif ettikleri vergilerin doğru olarak beyan edilip ödenmesinden
sorumludurlar.
Bu nedenle işverenler, tevkif suretiyle kesilen
vergilerin eksik beyanı dolayısıyla yapılan ikmalen veya re'sen tarhiyatlarda
vergi aslı ile buna ilişkin cezalardan sorumludur. Bu çerçevede işverenler,
vergi indirimi dolayısıyla tevkif suretiyle kesilen vergilerin eksik beyanından
da sorumludurlar.
Ancak, ücretlilerin sahte veya muhteviyatı itibariyle
yanıltıcı belge kullandıklarının sabit olması halinde, işverenlerin bu belgelere
dayanarak eksik ödedikleri gelir vergisi için adlarına ikmalen veya re'sen tarh
edilen vergi aslı, ceza ve gecikme faizini, genel hükümler çerçevesinde
ücretlilere yansıtılabilecektir.
Ücretlilerin, Sahte fiş veya fatura kullandıkları
tespit edilmesi halinde, 213 Sayılı VUK 359/a. Maddesine göre “Muhteviyatı
itibariyle yanıltıcı belge” kullanma suçundan dolayı haklarında Cumhuriyet
Savcılığı’na suç duyurusu yapılacaktır. Suçların sabit olması halinde 6 Aydan 3
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
Ücretlilerin ücretlerinden kesilen gelir vergisinden
mahsup edilen vergi indiriminin, mahsup işleminin yapıldığı muhtasar
beyannamenin verileceği tarihe kadar ücretliye nakden ödenmesi gerekir. Aksi
takdirde, ücretliye nakden ödenmeyen vergi indirimi, işverenler tarafından
haksız yere yapılan bir mahsup işlemi niteliği taşıyacak ve tevkif suretiyle
kesilen verginin bu tutar kadar olan kısmı, muhtasar beyanname ile eksik beyan
edilmiş olacaktır.
Bu nedenle, yukarıda belirtilen tarihe kadar ücretliye nakden ödenmeyen
vergi indirimi o ayda eksik beyan edilmiş vergi tevkifatı olarak kabul edilerek,
bu vergiler için de işverenler hakkında cezalı tarhiyat işlemi yapılacaktır.
20-VERGİ İNDİRİMİ TABLOSU
VERGİ
İNDİRİMİ TUTARININ HESAPLANMASI
Vergi indirimi, ücretlinin bir önceki yıla ait yıllık
toplam vergi matrahı tutarını aşmamak üzere, uygulama kapsamındaki harcama
tutarının;
3.600 Yeni Türk Lirasına
kadar
%
8'i
7.200 Yeni Türk Lirasının
3.600 Yeni Türk Lirası için % 8'i, aşan kısmı için % 6'sı
7.200 Yeni Türk Lirasından
fazlasının, 7.200 Yeni Türk Lirası için % 7'si, aşan kısmı için % 4'ü. oranı
uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.
Örneğin, 2006 yılı içinde elde ettiği ücret Gelirinin Vergi matrahı (12.000 YTL)
olan ve ücret matrahının tamamı kadar vergi indirimi uygulaması kapsamında
harcama yapmış bir ücretlinin hak kazanacağı vergi indirimi tutarı aşağıda
gösterildiği üzere 696 YTL olacaktır.
İlk 3.600 YTL
X % 8 |
288 YTL |
İkinci 3.600 YTL
X % 6 |
216 YTL |
Kalan 4.800YTL için
X % 4 |
192 YTL |
Toplam (İade alınacak
miktar) |
696 YTL |
Veya
İlk 7.200 YTL
X % 7 |
504 YTL |
Kalan 4.800 YTL için
X % 4 |
192 YTL |
Toplam (İade alınacak
miktar) |
696 YTL |
2005/2006 YILLARI KARŞILAŞTIRMA
TABLOSU
Aylık Net
Ücret
|
2005
Kümülatif Vergi
Matrahı
YTL |
2005 Yılında Alınan Vergi İadesi
Tutarı YTL |
2006
Kümülatif Vergi
Matrahı
YTL |
2006 Yılı İçin
2007’da Alınacak Vergi İadesi
Tutarı YTL |
2005/2006 Artış
Oranı % |
Asgari
Ücret
380,46
YTL |
4.984 |
365 |
5,416.20 |
396,97 |
% 8,7 |
500 YTL |
7.150 |
484 |
7,125.37 |
499,52 |
% 3,2 |
750 YTL |
10,934 |
635 |
10,908.75 |
652,35 |
% 2,7 |
1,000
YTL |
14,717 |
787 |
14,692.13 |
803,69 |
% 2,1 |
1,250
YTL |
18.756 |
948 |
18,521.56 |
956,86 |
% 0,9 |
1,500
YTL |
22.774 |
1.109 |
22,671.27 |
1.122,85 |
% 0,1 |
1,750,YTL |
26.810 |
1.270 |
26,820.99 |
1.288,84 |
% 1,5 |
2,000
YTL |
30.911 |
1.434 |
30,970.70 |
1.454,83 |
% 1,5 |
2,250
YTL |
35.236 |
1.608 |
35,119.05 |
1.620,76 |
% 0.8 |
2,500
YTL |
39.559 |
1.780 |
39,264.19 |
1.786,57 |
% 0.4 |
3,000
YTL |
48.205 |
2.126 |
48,489.55 |
2.128,25 |
% 0.1 |
3,500
YTL |
56.850 |
2.472 |
57,806.33 |
2.528,25 |
% 2,2 |
4,000
YTL |
65.496 |
2.818 |
67,123.10 |
2.900,92 |
% 2.9 |
5,000
YTL |
83.158 |
3.524 |
85,756.64 |
3.646,27 |
% 3.5 |
21- İSMMMO BAŞKANI YAHYA
ARIKAN’IN DEĞERLENDİRMESİ
1-Maliye Bakanlığı’nda üzerinde çalışılan Vergi Kanunu taslağına göre, İşçi ve
memura "Özel gider indirimi" adıyla verilen Vergi iadesi kaldırılırken, yerine
daha önceki yıllarda “Özel indirim" adıyla uygulanan "Asgari geçim indirimi"
getirilmek istenmektedir.
Asgari geçim indirimi de, brüt asgari ücretin yarısı kadar olacağı, bütün
ücretlerin, brüt asgari ücretin yarısı kadarki bölümünden vergi alınmayacağı
ifade edilmektedir.
Bu uygulama ile ücretlilerin Vergi matrahından, "Asgari geçim indirimi" adı
altında bir indirim yapıldıktan sonra, gelir vergisi hesaplanacak.
Ancak, Vergi iadesi
kaldırılırken bunun yerine "Asgari geçim indirimi" getirilmesi, özellikle
işçiler için çözüm değil. Nedenine gelince; 100 işletmeden 90’nında, işveren
işçi ile "net ücret" tutarı üzerinden anlaşır. Vergi ve primleri de işveren
üstlenir. Böyle olunca, en az geçim indirimi ile sağlanacak vergi indirimi
avantajı, işçiden çok işvereni memnun eder.
2-Mevcut sistem ile uygulanmakta olan sistemde Yüksek gelir elde eden
çalışanların kaybı olacaktır. Ülkemizde “NET ÜCRET” kavramına göre çalışıldığı
için Çalışanların % 90 ‘ı bu sistemden yararlanamayacaktır. İşverenlere örtülü
Vergi avantajı sağlanmaktadır.
3-1984 Yılından beri
eksiklikleri de olsa başarı ile uygulanan “Ücretlilere Vergi İadesi”
kaldırılmamalıdır. Önce emeklilerin aldığı "Vergi iadesi" kaldırıldı. Şimdi de
ücretlilerin aldığı vergi iadesi kaldırılmak isteniyor. Türkiye ekonomisinin en
önemli sorunlarının başında "kayıt dışılık" geliyor. Kayıt dışılığın
önlenebilmesi için, yapılması gerekenlerden biri de belge düzeninin
oturtulmasıdır. Vergi iadesi, alış-verişlerde ve hizmetlerde, belge
istenmesinin, önemli bir nedenidir.
4-Vergi uygulamalarında oto kontrol sistemleri kaldırıldığı için çalışanlar aile
bireyleri ile, belge toplamanın yanı sıra gönüllü denetim elemanlığı görevini de
yürütmektedir. Sistemden vazgeçilmesi riskli ve yanlıştır. Bunun yerine
çalışanların tüm harcamalarının iade kapsamına alınarak 3 ayda bir vergi
indiriminden yararlanma sistemi getirilmelidir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti - (0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|