|
Asgari ücretin yüzde 70'i vergi
Yahya Arıkan - 15 Aralık 2006 Cuma - TURMOB
Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO Başkanı
İşçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını
günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek bir ücret olarak
tanımlanan asgari ücret bu tanımdan uzaklaştı. Halen brüt 531 YTL ve net 380,46
YTL olarak uygulanan asgari ücret, “açlık sınırı” olarak tanımlanan ve dört
kişilik bir ailenin dengeli ve sağlıklı beslenebilmesi için yapılması gereken
gıda harcaması tutarı olan 583,90 YTL’nin neredeyse üçte ikisine denk geliyor.
İSMMMO'nun hesaplamasına göre, net
380,46 YTL ücret alan bir işçi, vergi ve sigorta primi olarak da devlete 264,71
YTL ödüyor. Diğer bir deyişle, asgari ücretin net tutarının yüzde 70’i kadar da
vergi ve sigorta primi ödeniyor.
Asgari ücretli bir işçinin işverene maliyeti en az 645,17 YTL. Işin tehlikesine
göre işveren payinin yüzde 25’e kadar artması söz konusu olduğundan bu durumda
işverene maliyet 674, 37 YTL’ye Kadar çıkabiliyor.
Örneğin, halen asgari ücretle işçi
çalıştıran bir işveren, 531 YTL brüt asgari ücret üzerinden; 380,46 YTL net
ücret, 67,70 YTL Gelir Vergisi, 3,19 YTL Damga Vergisi, 74,34 YTL SSK Primi İşçi
Payı, 5,31 YTL İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı, 103,55 YTL SSK Primi İşveren
Payı (%19,5), 10,62 YTL de İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı ödeniyor.
TÜRMOB Genel Başkan Yardımcısı ve İSMMMO (İstanbul Serbest Muhasebeci Mali
Müşavirler Odası) Başkanı Yahya Arıkan, hükümetin asgari ücretin yarısını vergi
dışı bırakma hazırlığı olduğunu anımsatarak "Asgari ücret tamamen vergi dışı
bırakılmalı" dedi. Arıkan, ayrıca, acilen kişi başına milli geliri düşük olan
illerde, yüzde 19,5-25 oranındaki SSK priminin işveren payının Hazine tarafından
karşılanmasını önerdi.
Böylece asgari ücretle çalışan bir işçi için,
Gelir ve Damga Vergisi olarak 70,89 YTL alınacak, ancak SSK Primi İşveren Payı
(%19,5) olan 103,55.-YTL ise Hazine tarafından karşılanacak. Her bir kişi için
32,66 YTL fark tutar Hazine tarafından karşılanacak,diğer kısmı vergi olarak
tahsil edilmiş olacak.
Bu uygulamayla hem yoksul illerde çalışan
işçilerin net asgari ücretlerinin düşmeyeceğine dikkat çeken Arıkan,
kayıtlı-sigortalı istihdamın da teşvik edileceğini belirtti. Buna göre bir
işçinin işverene olan maliyeti 531 YTL olacağından işveren üzerindeki mali
yükler hafifletilmiş olacak. Sözkonusu uygulamanın yatırımların Anadolu'ya
kaydırılmasının önünü açacağını kaydeden TÜRMOB Başkan Yardımcısı ve İSMMMO
Başkanı Arıkan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nu da "insanca bir yaşam için
gerekli" ücreti tespit etmeye çağırdı.
EDİTÖRE NOT:
Her yıl yeni asgari ücretin belirlenmesinde sıkıntılı bir süreç yaşanmaktadır.
Türkiye, Avrupa Sosyal Şartı’nın asgari ücretin tespitinde “aile ihtiyaçları
kriterinin” esas alınmasını öngören hükmünü onaylamamıştır. Çünkü, ülkemizde
asgari ücret tespitinde “işçi ihtiyaçlari kriteri” esas alınmaktadır.
BÖLGESEL ASGARİ ÜCRET
Son aylarda “bölgesel asgari ücret” tartışması ile asgari ücret tartışmaları
farklı bir noktaya sürüklenmiştir. Bölgesel asgari ücret ülkemizde, 1969-1974
döneminde uygulanmış, ancak bölgesel asgari ücret uygulamadan denetim ve
koordinasyon güçlükleri nedeniyle vazgeçilerek ülke düzeyinde tek asgari ücret
sistemine geçilmiştir. AB ülkelerinde uygulanmayan bölgesel asgari ücret, Rusya,
Çin, Kanada, Hindistan gibi geniş coğrafyalarda kurulu eyalet sistemi ile
yönetilen ülkeler tarafından uygulanmaktadır.
TÜRKİYE’DE ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücret, uygulanmaya başlandığı 1951 yılından bugüne kadar yarım asrı geçen
dönemde işçi, işveren ve hükümet arasında sürekli tartışma konusu olmuştur.
1951-1967 döneminde “mahalli komisyonlar” aracılığı ile yerel ekonomik ve sosyal
farklılıkları dikkate alan bir sistemle asgari ücretin yerel düzeydeki
katılımcılardan oluşan bir komisyon tarafından, 1967 yılından itibaren merkezde
kurulan “asgari ücret tespit komisyonu” tarafından belirlenmiştir.
Halen yürürlükte olan uygulamaya göre; beş kamu, beş işçi ve beş işveren
temsilcisi olmak üzere toplam onbeş üyeden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu,
Bakanlığın çağrısı üzerine, en az on üyenin katılımı ile toplanmakta ve oyların
çoğunluğu ile karar vermektedir. Karara katılmayan üye, isterse katılmama
gerekçesini belirtir. Oyların eşitliği halinde, Başkanın bulunduğu taraf
çoğunluğu sağlamış sayılmaktadır.Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ücretin
belirlenmesine ilişkin karari kesindir.
AB ÜLKELERINDE ASGARI ÜCRET
Yapilan araştirmalara göre; 1 Ocak 2006 tarihi itibariyle Türkiye’de asgari
ücret (531 / 1,6.- =) 331 EURO olarak hesaplanırken, Letonya'da 129 €,
Litvanya'da 159 €, Slovakya'da 183 €, Estonya'da 192 €, Polonya'da 234 €,
Macaristan'da 247 € ve Çek Cumhuriyeti'nde 261 €’dur. Bulgaristan ve Romanya'da
ise asgari ücretler sırasıyla 82 € ve 90 EURO’dur.
En yüksek asgari ücretlerin 1.503 € ile
Lüksemburg; 1.293 € ile İrlanda; 1.273 € ile Hollanda; 1.269 € ile İngiltere;
1.234 € ile Belçika ve 1.218 € ile Fransa'da olduğu görülmektedir. AB'de
Yunanistan 668 €, İspanya 631 €, Malta 580 €, Slovenya 512 € ve Portekiz 437 €
asgari ücret uygulamaktadır.
Almanya, Avusturya, İtalya, Danimarka,
Finlandiya, İsveç ve Kıbrıs Rum kesiminde ise asgari ücret belirlenmemektedir.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik Matbaacılık ve
Danışmanlık Ltd.Şti - (0212) 325 71 21-281 85 26 -281 85 30
|