|
Yeni Dönemde Cezalar Can Yakacak
Yahya Arıkan - İSMMM Odası Bşk. - 16 Temmuz
2008 Çarşamba - İstanbul
Sigortalılar bir gün önceden SGK'ya bildirilecek
İşverenler, 4/a sigortalılarını (eski SSK'lılar), aşağıda sayılan istisnalar
hariç, işe başlama tarihinden önce sigortalı işe giriş bildirgesi ile SGK'ya
bildirecek. Ancak işveren tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi;
* İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak sigortalılar için, en geç çalışmaya
başlatıldığı gün,
* Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak
çalıştırılanlar ile kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde;
ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde
çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar,
* Kamu idarelerince istihdam edilen 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'na
göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel ile kamu idarelerince
yurtdışı görevde çalışmak üzere işe alınanların, çalışmaya başladıkları tarihten
itibaren bir ay içinde,
Kuruma verilmesi halinde, sigortalılık başlangıcından önce bildirilmiş
sayılacak.
*********************
Sigortalısını bildirmeyen işverene “kayıtdışı cezası”
Çalıştırdığı sigortalıların işe giriş bildirgesini yasal süresinde ya da Kurumca
belirlenen şekle ve usûle uygun olarak SGK’ya vermeyenler veya Kurumca internet,
elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu hâlde anılan
ortamda göndermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında
idari para cezası uygulanacak.
Ancak, sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya
Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da
diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince
yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli
kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan
bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde her bir sigortalı için asgari ücretin
iki katı tutarında idari para cezası uygulanacak. Bir yıl içinde yukarıda
sayılan durumlardan biriyle tekrar sigortalı işe giriş bildirgesi verilmediğinin
anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her
bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası
uygulanacak.
*********************
İşyerini bildirmeme cezası
İşverenler, sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihte işyeri bildirgesi ile
işyerlerini SGK’da tescil ettirmek zorundadır.
İşyeri bildirgesini, Kurumca belirlenen şekle ve usûle uygun vermeyenler veya
Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu
halde, anılan ortamda göndermeyenler veya bu Kanunda belirtilen süre içinde
Kuruma vermeyenlere;
1) Kamu idareleri ile bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için
asgarî ücretin üç katı tutarında,
2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgarî ücretin iki katı
tutarında,
3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgarî ücret tutarında,
idarî para cezası uygulanacak.
*********************
Denetimi Engelleyenlere “Engelleme Cezası”
Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş Müfettiş ve
Kontrol memurlarının işyerlerinde yaptıkları denetimlerde sorun yaşayabildikleri
görülmektedir.
İşte, sosyal güvenlik reformu ile 5510 sayılı Kanunun uygulanmasından doğan
inceleme ve soruşturma görevlerini yerine getirmeleri sırasında işverenlerin,
sigortalıların, işyeri sahiplerinin ve bu işle ilgili diğer kişilerin Müfettiş
ve Kontrol memurlarının görevlerini yapmasına engel olması durumunda, eylemleri
başka bir suç oluştursa dahi, asgari ücretin beş katı tutarında idari para
cezası uygulanacak.
Görevlerini yapmasını engellemek amacıyla cebir ve tehdit kullanan işverenler,
sigortalılar, işyeri sahipleri ve bu işle ilgili diğer kişiler fiil daha ağır
bir cezayı gerektiren ayrı bir suç teşkil etmediği takdirde Türk Ceza Kanununun
265 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre cezalandırılacak ve ayrıca bu suçu
işleyenler hakkında ayrıca asgari ücretin on katı tutarında idari para cezası
uygulanacak.
İşverenlerin Prim Belgesi Asmaması
Sigortalıyı çalıştıran işveren ile alt işveren ve iş görme edimini yerini
getirmek üzere sigortalıyı geçici olarak devralan işverenin; aylık prim ve
hizmet belgesinin Kurumca onaylanan bir nüshasını sigortalının çalıştığı
işyerinde, birden ziyade işyeri olması halinde ise sigortalının çalıştığı her
işyerinde ayrı ayrı olmak üzere, Kuruma verilmesi gereken sürenin son gününü
takip eden günden başlanarak, müteakip belgenin verilmesi gereken sürenin sonuna
kadar, sigortalılar tarafından görülebilecek bir yere asmaması halinde aylık
asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır bazı özel
sektör işyerlerinde olduğu gibi, ücretlerin gizliliği gerekçesiyle asılmaması
haklı bir neden kabul edilmemekte ve aylık asgari ücretin iki katı tutarında
idari para cezası uygulanmaktadır.
İdarî Para Cezalarına İtiraz
İdarî para cezaları ilgiliye tebliğ ile tahakkuk eder. Tebliğ tarihinden
itibaren onbeş gün içinde Kuruma ya da Kurumun ilgili hesaplarına yatırılacak
veya aynı süre içinde Kuruma itiraz edilebilecek. İtiraz takibi durduracak.
Kurumca itirazı reddedilenler, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren
otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilecek. Bu süre içinde
başvurunun yapılmamış olması halinde, idarî para cezası kesinleşecek.
İdarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan
önce tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun
dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme idarî para cezasına karşı yargı yoluna
başvurma hakkını etkilemez. Ancak Kurumca veya mahkemece Kurum lehine karar
verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörtte birlik ceza tutarı,
gecikme cezası ve zammıyla birlikte tahsil edilecek.
İdarî para cezaları on yıllık zamanaşımı süresine tâbidir. Zamanaşımı süresi,
fiilin işlendiği tarihten itibaren başlayacak.
*******************
Herkese Tek Sosyal Güvenlik Numarası
SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı tarafından farklı sosyal güvenlik sicil numarası
kullanılmakta, bazen aynı kurumun birden fazla sicil numarası verdiği de
görülmektedir. Farklı sosyal güvenlik numaralarının kullanılması sigortalıların
hizmetlerinin tespitinde zorluklara yol açtığı gibi, kurumların da iş yükünü
arttırıyordu.
Sosyal güvenlik reformuyla birlikte sigortalılar, isteğe bağlı sigortalılar ile
bunların hak sahiplerinin; genel sağlık sigortalıları ve bunların bakmakla
yükümlü olduğu kişilerin tescil ve diğer tüm işlemlerinde sosyal güvenlik sicil
numarası olarak Türk vatandaşları için T. C. kimlik numarası, yabancı uyruklu
kişiler için ise İçişleri bakanlığı tarafından verilecek kimlik numarası
kullanılacaktır.
*******************
Reformla ölüm aylığı değişti
Sosyal güvenlik reformuyla değişiklik yapılmadan önce,
a) SSK sigortalısı çalışırken vefat ederse, hak sahiplerine ölüm aylığı
bağlanabilmesi için, en az beş yıldan beri sigortalı olması ve toplam olarak en
az 900 gün prim ödemiş olması şartı aranmaktaydı.
b) Bağ-Kur sigortalılarının ise beş tam yıl prim ödeme süresi bulunuyorsa hak
sahiplerine dul/yetim aylığı verilmekteydi.
c) T.C. Emekli Sandığı iştirakçisinin vefatının ardından hak sahiplerine aylık
bağlanması için 10 yıl ve daha fazla süre prim ödeme koşulu şartı aranmaktaydı.
Fakat, 10 yıllık sigortalılığı olmayan ve 5 yıldan fazla sigortalılık süresi
bulunanların eşine bakıma muhtaç olması halinde, çocuklarına da eğitim süreleri
boyunca aylık bağlanmaktaydı.
Reformla değişti
Sosyal güvenlik reformundan sonra, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları primi bildirilmiş veya 4 / (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar
(SSK’lılar) için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri
sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi
bildirilmiş olan sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilecek.
Yani, memurlar açısından iyileştirme söz konusu iken, Bağ-Kur’lularda bir
değişiklik yapılmamıştır. SSK’lılar içinse her türlü borçlanma süreleri hariç
tutulmasından dolayı bir zorlaştırma yapılmıştır.
**************************
Reformda İşkazası sayılan durumlar
İş kazaları, bir süredir gündemden düşmüyor. Özellikle Tuzla’da nerdeyse her
hafta bir işçi hayatını kaybediyor.
İş kazaları, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almadan, günlük
çalışma sürelerinin üzerinde, işçilere herhangi bir eğitim verilmeden
çalıştırılmasından, işçilerinde de dikkatli çalışmaması ile tehlikeli
davranışlarda bulunmasından kaynaklanmaktadır.
Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta, her 5-6 saatte bir işçimiz
hayatını kaybetmektedir. Bu evlerinden çıkan ve çocuklarının geçimlerini
sağlamak için çalışmaya giden 4-5 işçimizin akşamları evlerine dönememeleri
anlamına gelmektedir. İstatistikler her 2,5 saatte 1 işçinin iş göremez hale
geldiğini açıklamaktadır. Ülkemiz, iş kazaları istatistiklerinde Avrupa'da ilk
sırayı, dünyada ise 3. sırayı almaktadır.
Hem işçilerin daha güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak, hem de beden ve
ruh sağlıklarını korumak için mutlaka mevzuatta belirtilen iş sağlığı ve
güvenliği önlemlerinin alınması gerekmektedir. İşletmelerin iş sağlığı ve
güvenliğine ilişkin önlemleri almaları, gerekli önlemlerin alınmaması nedeniyle
meydana gelecek iş kazaları, meslek hastalıkları ve hastalıkların sonuçlarını
telafi etmekten daha kolay, daha ucuz ve daha insancıldır.
Sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı Kanuna göre ile yapılan
iş ile meydana gelen bir kazanın arasındaki illiyet bağı kavramından yola
çıkılarak hangi hallerin iş kazası sayılacağı belirtilmiştir.
Meydana gelen iş kazaları dolayısıyla gerekli yardım ve işlemlerin yapılabilmesi
için, Kurumun bu kazalardan zamanında haberdar olmasını sağlamak üzere
işverenler ile kendi nam ve hesabına çalışanların yükümlülüklerini tanımlamak ve
Kurumca yürütülecek işlemleri belirtmek üzere düzenleme yapılmıştır.
Hangi olaylar işkazası sayılacak
İş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle, sigortalı kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında
başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki
emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için
ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş
gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da
ruhen özüre uğratan olaydır.
İş kazasının, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç
kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirilmesi gerekecek.
4/ (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı (Bağ-Kur’lu) bakımından kendisi
tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel
olmadığı günden sonra üç işgünü içinde bildirilmesi gereklidir.
İş Kazalarında İdari İşlemler
• İş kazasına uğrayan personele derhal gerekli sağlık yardımları yapılır.
• İşyeri kaza raporu düzenlenir. Şahitlerin ifadesi alınır.
• Kaza o yer yetkili kolluk kuvvetlerine (Jandarma veya Polise) derhal
bildirilir.
• Kaza, ilgili SGK sigorta/sosyal güvenlik merkezi müdürlüğüne dilekçe ekindeki
vizite kağıdı ile en geç kazadan sonraki üç işgünü (5510 sayılı Kanuna göre)
içinde bildirilir.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirim formu ile en
geç iki iş günü içinde haber verilir.
• Kazayla ilgili bir dosya hazırlanır. Evraklar burada muhafaza edilir. Dosyada
ayrıca; işçinin sigortalı işe giriş bildirgesi, işe giriş sağlık raporu, kaza
tarihinden önceki dört aya ait ücret hesap pusulalarının sureti, işçi çizelgesi,
eğitim belgesi ile diğer sertifakalar ve kişisel koruyucuları teslim belgeleri
de yer alır.
İktisadi Dayanışma Gazetecilik
Matbaacılık ve Danışmanlık Ltd. Şti -
Türkiye' nin En Büyük Mevzuat Portalına Hoş Geldiniz.
|
